Tek bir uygulamayı kullanarak tüm yolculuğunuz için anında araştırma, rezervasyon ve ödeme yapmanıza olanak tanıyan bir dizi bağlantılı taşıma yönteminin parmaklarınızın ucunda olduğunu hayal edin.

Evinize yakın bir standdan, yolun sonundaki otobüs durağına aracı yakalamak için tam zamanında gitmek üzere, gittiğin kadar ödemeli, elektrikli bir scootera binebilirdiniz. Yolun sonuna geldiğinizde, sizi yolun geri kalanında götürmeyi bekleyen sürücüsüz, elektrikli bir taksi olurdu.

Bu, bir hizmet olarak mobilitenin nihai vaadi ya da Covid sonrası dünyada bile şehirlerimizi dönüştürebilen ve toplumumuzla taşıma arasındaki ilişkiyi kökten değiştirebilecek bağlantılı bir mobilite eko sistem çözümü olan “MaaS”’tır.

Hizmet Olarak Mobilite Nedir?

Basitçe söylemek gerekirse, Hizmet Olarak Mobilite, kapıdan kapıya [isteğe bağlı] bir yolculuğun kusursuz entegrasyonudur ve hepsi tek bir ödeme noktası üzerinden (genellikle bir akıllı telefon uygulaması) rezerve edilebilen bir dizi taşıma yöntemini birleştirir.[1] İki temel direği entegrasyon ve erişilebilirlik veya kullanım kolaylığıdır: farklı taşıma türlerinin entegrasyonu ve tüm yolculuk için bir seferde, tek bir yerde rahatça rezervasyon ve ödeme yapma imkanı.

Bir MaaS sisteminin olası faydaları, daha az gereksiz yolculuk, buna bağlı olarak karbon emisyonlarındaki azalma ve kalabalık şehirlerimizdeki ve sokaklarımızdaki tıkanıklıktaki azalmadan, tüketiciler için gelişmiş kolaylık ve potansiyel maliyet tasarruflarına kadar kolayca görülebilir.

Hangi taşıma yöntemlerinin bir MaaS ekosisteminin parçası olabileceği konusunda kesin bir tanım yoktur. Taksilerden, bisiklet paylaşımından sürücüsüz araçlara, toplu taşıma, yakıt ikmali ve hatta ödeme sistemlerine kadar sisteme bağlanabildiği sürece her şey mümkündür.

MaaS sistemlerinin temel amaçlarından biri, yolculuğumuzu gerçekleştirmenin tek veya birincil aracı olarak, özel araçları kişisel taşıma denkleminden en azından kısmen kaldırmaktır. Tarihsel olarak, özel araçlardan kurtulmak bizleri banliyöde sadece belirli zamanlarda belirli rotalarda bulunan esnek ve uygunsuz toplu taşıma seçeneklerine ve farklı taşıma yöntemleri arasındaki bağlantılara sınırlı düşünmeye iterdi. Gecikmeler, aşırı kalabalıklaşma ve iptallerin son derece gerçek risklerinden bahsetmiyorum bile.

Yine de MaaS, yolculuğu tek bir hizmet sunumu olarak görerek yolculuktaki herhangi bir boşluğu doldurmaya çalışıyor. Böylece yolcular bağlantıları beklemeye bırakılmıyor ve yolculuklarının büyük bir kısmını yürüyerek tamamlamaları gerekmiyor.

MaaS pazarını büyütmek

PS Research tarafından hazırlanan bir rapora göre, küresel MaaS pazarının[2] 2024’e kadar 347,6 milyar ABD dolarından fazla olması bekleniyor.

Başlıca büyüme faktörleri arasında olan ve başarılı MaaS sistemleri için gerekli olan üç kilit teknolojide hızlı ilerlemeler kaydediliyor: mobil iletişim, Nesnelerin İnterneti (IoT) ve büyük veri.

Mobil cihaz olarak akıllı telefon, MaaS deneyiminin başlangıç aşamasıdır ve insanların bir yolculuk için plan, rezervasyon ve ödeme yapmasına olanak tanır. Bu, mobil iletişim sistemlerini mümkün kılan son derece gelişmiş kablosuz ağlar tarafından desteklenmektedir.

Bunlar da Nesnelerin İnterneti’ne sebebiyet verir: bu ağlara bağlı ve insanların akıllı cihazları aracılığıyla etkileşime girebileceği fiziksel cihazlar, araçlar ve ev aletleri.

Üçüncü unsur büyük veridir. İnsanlar, hizmetler ve çevrimiçi sistemler arasındaki bu etkileşimler, kaynakların tahsisinde operasyonları ve verimliliği artırmak için analiz edilebilecek ve kullanılabilecek geniş veri havuzları oluşturur. Veri hacmi katlanarak arttıkça, makine öğrenimi ve yapay zeka, hizmetlerin değerini ve verimliliğini artırabilecek akıllı içgörüler elde etmek için kullanılabilir.

Mobil teknolojinin artan erişilebilirliğinin yanı sıra, toplumlarımızın sürekli kentleşmesi de alternatif mobilite çözümlerine ihtiyacı teşvik etmektedir. Birleşmiş Milletler’e göre[3], dünya genelinde insanların %55’i bugün şehirlerde yaşıyor, bu rakamın 2050’ye kadar %68’e çıkması bekleniyor. Kentleşme, nüfus artışı ile birleştiğinde önümüzdeki otuz yıl boyunca şehirlere 2,5 milyar insan daha ekleyecek[4].

Çok fazla insan, çok fazla yolculuk anlamına gelir, bu da sırasıyla çok fazla otomobil, otobüs vb. anlamına gelebilir ve o araçlar fosil yakıtla çalışıyorlarsa bu da aynı zamanda çok fazla kirlilik anlamına gelir. Bu konuda bir yol bulmak da MaaS sistemlerine olan ilgiyi artırıyor. Diğer faktörler tüketici talebini içerir. İnsanlar çevrimiçi yiyecek ve ürün siparişinden en sevdiğiniz restoranda masa rezervasyonu yapmaya kadar gittikçe istediklerine, istedikleri zaman ulaşmaya alışıyorlar. Bir düğmeye dokunarak A’dan Z’ye gidebilme beklentisi farklı mıdır?

MaaS sistemlerinin faydaları nelerdir?

MaaS’ın en büyük faydalarından biri sürdürülebilirliktir. Kullanılmaya hazır olduktan sonra, MaaS sistemleri ‘çok yakıt tüketen’ özel araçlara olan ihtiyacı azaltabilir ve böylece atmosfere yayılan karbon miktarını azaltmaya yardımcı olabilir. Bu, özellikle son iki yıldır uluslararası dikkat çeken iklim acil durumu ve sıfır emisyon elde etme yönündeki küresel itici güç göz önüne alındığında önemlidir. Virüs salgını tehdidine karşı giderek daha duyarlı olan bir dünyada faktörlerin yoğunlaşması olasıdır.

BM Çevre Programına (UNEP) göre, iklim emisyonlarına en hızlı büyüyen katkıyı taşıma sektörü yapıyor. Otomobil ve diğer araçlardan gelen siyah karbon ve azot dioksit dahil partiküller ayrıca solunum koşulları, felç, kalp krizi, demans ve diyabet gibi çeşitli hastalıklara da yol açıyor[5].

Amerika Birleşik Devletleri’nde, otomobil ve kamyonlar ABD emisyonlarının neredeyse beşte birini oluştururken, otomobil, kamyonlar, uçaklar, trenler, gemiler ve navlun dahil olmak üzere taşımacılık sektörü bir bütün olarak ABD’nin tüm küresel ısınmaya katkı sağlayan emisyonlarının yaklaşık yüzde 30’unu üretiyor; bu neredeyse diğer her sektörden daha fazla.[6] Birleşik Krallık’ta ise, hava kirliliği her yıl tahminen 40.000 erken ölüme neden olmaktadır.[7]

Veriler değişmekle birlikte, birçok bilim adamı atmosferi mevcut seviyelerde kirletmeye devam edersek yüzyılın sonuna kadar küresel sıcaklıklarda birkaç derece artış gerçekleşeceğine inanmaktadır ve tahmin edilebileceği gibi bunun yıkıcı sonuçları olacaktır. Fosil yakıtların azaltılması ile petrol ve gazın 50 yıl içinde tükenecek olması, MaaS argümanını daha da acil hale getiriyor.[8]

Sıkışıklığı ve kirliliği azaltma arzusu, büyük şehirlerin taşıma politikalarını nasıl geliştirdiklerinde zaten önemli bir faktördür. Örneğin Paris, Madrid, Mexico City ve Atina belediye başkanları, çevreyi en fazla kirleten dizel araçları 2025 yılına kadar şehir merkezlerinde yasaklamayı planladıklarını söylediler.[9]

Almanya’nın Bremen ve Hamburg şehirleri, tek bir yerde çoklu ulaşım yöntemlerini birleştiren ‘taşıma merkezlerini’ oluşturdu. Etkilerinin analizi Bremen’in 290[10] paylaşımlı aracının eşdeğer 4.200 özel otomobili şehir yollarından kaldırdığını bulguladı.

Bu sadece gezegen üzerinde bir etki değil, aynı zamanda her ülke için iklim ile ilgili potansiyel bir finansal tasarruftur. Örneğin, yalnızca Avrupa’da tıkanıklığın maliyetinin yılda yaklaşık 130 milyar € civarında [11]veya AB’nin GSYİH’sının %1’inden biraz fazla olduğu tahmin edilmektedir. MaaS, önemli sayıda özel aracı yoldan alarak sıkışıklığı ve ilgili maliyetleri azaltmaya yardımcı olabilir. Tabii ki, binlerce otomobilin yollarımızdan kaldırılmasının devlet vergi gelirleri üzerinde büyük etkisi olabilir. Avrupa Otomobil Üreticileri Birliği’ne (ACEA) göre, motorlu taşıtlar büyük Avrupa pazarlarında 440,4 milyar € tutarında vergi katkı payı sağlamaktadır. Bununla birlikte, MaaS’ın finansal, çevresel, sağlık, mekansal, hatta toplumsal tam kapsamlı faydalarının vergi gelirlerindeki azalmadan çok daha ağır basması bekleniyor.

Bu, şehirlerimizin tasarımında da devrim yaratabilir. On yıllar boyunca, insanların, özellikle kentleşmiş Batı’da, nasıl yaşadıkları araba sahipliği etrafında inşa edildi. Özel arabaya olan güvenin azaltılması, araçlar için değil, insanlar için tasarlanmış, daha fazla yeşil alan ve daha geniş yaya alanlarına sahip şehir merkezlerini meydana getirebilir. Gerçekten de, motorlu taşıtlar yerine insanlar etrafında tasarlanan yeni topluluklar oluşturmak, akıllı şehirler konseptinin arkasındaki önemli faktörlerden birisidir.

Fady Mohammed Jameel Spotlight article portrait

“MaaS sistemleri tarafların tümü için gerçek bir kazan-kazan vaadini yerine getirirler. Bireyler için hızlı ve rahat bir taşıma çözümü sağlarlar. Tıkanıklığı azaltır, daha yeşil, daha yaşanabilir kentsel topluluklar sağlar ve daha verimli ekonomilere katkıda bulunurlar. Ve yollarımızdaki toplam araç sayısını ve bunun sonucunda ortaya çıkan kirliliği azaltarak, sıfır emisyona doğru yolculuğumuzda önemli bir rol oynarlar, ” dedi Abdul Latif Jameel Başkan Vekili ve Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Fady Jameel.

MaaS inşasının zorlukları

Faydalarına rağmen, MaaS sistemlerinin bugüne kadarki gelişmeleri düzensizdi. Buradaki temel zorluklar üç kategoriye ayrılıyor: teknoloji, algı ve koordinasyon.

MaaS, doğası gereği bir izolasyon balonunda var olamaz, var olması teknoloji altyapısına bağlıdır. Teknolojik gelişmeler hızlı olmasına rağmen, MaaS sistemlerinin bağımlı olduğu kesintisiz bağlantıyı sağlamada büyük boşluklar var. En azından güvenilirlik açısından. Örneğin, Birleşik Krallık’taki uSwitch enerji karşılaştırma hizmeti tarafından yapılan bir araştırmada, demiryolu yolcularının %56’sının 3G veya 4G’de mobil ağlarına bağlanmak için mücadele ettikleri bulgulandı. Dünyanın en işlek ve en bağlı şehirlerinden biri olan Londra’da bile, 3G, 4G ve Wi-Fi yer üzerindeki tren hatlarının çoğunda mevcut olsa da, bağlantılar yavaş olabilir ve yeraltında genellikle tamamen kullanılamaz.[12]

Doğru yönde ilerlemelerine rağmen kamuoyu algısı da, özellikle eski nesiller arasında özel arabayı terk etmeye henüz hazır görünmüyor. Cox Automotive tarafından yapılan 2018 yılına ait ‘Mobilitenin Evrimi’ çalışması[13], örneğin, Z Kuşağı tüketicilerinin yarısından biraz fazlasının bir araca sahip olmanın gerekli olmadığında hem fikir olduğunu, tüketiciler yaşlandıkça bu oranın önemli ölçüde düştüğünü tespit etti.

Hizmetler için ödeme yapmak üzere teknolojiyi kullanmak söz konusu olduğunda da benzer bir tablo mevcut. Genç insanlar hizmet için cep telefonları aracılığıyla rezervasyon ve ödeme yapmaya daha açık olsa da, milenyum öncesi kuşaklar genellikle bu konuda çok rahat değil. Visa tarafından yapılan 2018 Dijital Ödemeler anketinde[14] genel nüfusun sadece %42’sine kıyasla Y kuşağının %65’i cep telefonları üzerinden ürün veya hizmet için ödeme yaptıklarını söyledi.

Yine de, MaaS’ın yaygın olarak benimsenmesi için en büyük zorluk, koordinasyon ve düzenlemedir. Hükümetin ulusal, bölgesel ve yerel düzeyde desteği, kolaylaştırılması veya koordinasyonu olmadan, MaaS çözümünün ilgi çekmesi herhangi bir özel sektör için zor olacaktır. Özel işletmeler genellikle işlevi görür ve doğaları gereği teknoloji paylaşımı konusunda tedirgin olma eğilimindedir ve yolcu ve müşteri bilgilerini aktarırken veri koruma yasalarının kötüye kullanılmasında endişe ederler.

Bunlar, Birleşik Krallık’taki Mühendislik ve Teknoloji Enstitüsü’nün bazı bulgularıydı. Enstitü, MaaS hakkında[15] taşıma çözümlerinin temininde kullanılan güncel ticari modellerin çoğunun “yararsız davranışlar, çevresiyle uyumlu olmayan hizmetler ve korumacı bir konum” içerisinde olduğunu belirten bir rapor hazırladı.

Düzenleyici faktörler bazı pazarlarda da bir sorun olabilir. MaaS sağlayıcılarının faaliyetlerini etkin bir şekilde yürütmeleri için, finansal ve kişisel bilgilerden konum verilerine, seyahat sıklığına, ödeme yöntemlerine ve taşıma yöntemlerine kadar çok miktarda kullanıcı verisi toplamaları ve bulundurmaları gerekir. Ayrıca, otopark alanları, yol koşulları, EV şarj noktaları ve tıkanıklık seviyeleri gibi altyapı kullanımı ile ilgili veri toplamaları gerekir. Bu, özellikle büyük sosyal medya platformları ve diğerleri tarafından bir dizi veri güvenliği ihlalinden sonra tüketicileri korumak üzere politika gücünden doğan, AB’nin Genel Veri Koruma Yönetmeliği (GDPR) gibi veri gizliliği konusunda sıkı düzenlemelere sahip pazarlarda, herhangi bir işletmenin etkili ve en önemlisi, güvenli bir şekilde yönetmesi için büyük miktarda veridir. Veri güvenliği başarısızlıklarının medyada düzenli olarak gösterilmeye devam edildiği göz önüne alındığında, bu kadar büyük miktarda kişisel veri toplama ve işlemek için tüketici izninin alınması sorun yaratabilir.

MaaS öncüleri yola öncülük ediyor

Bu zorluklar aşılmaz değildir, zira birkaç öncü ülke de zaten bunu göstermektedir.

Finlandiya ve Singapur, inovasyon kültürüne ve daha da önemlisi ilgili kamu otoriteleri tarafından MaaS kavramına bağlılık arzusuna öncülük ediyor.

Finlandiya’nın başkenti Helsinki, ‘Whim’ adlı bir mobilite uygulamasını baz alan bir MaaS sistemini deniyor[16].  Whim, insanların tüm ulaşım yöntemlerini planlamasına ve ödemesine izin verir. Yolcular talep üzerine şehir bisikletleri, e-scooter, taksi, toplu taşıma ve kiralık araba rezervasyonu yapabilirler. Helsinki pilot çalışmasına, yerel yetkililerin hatırı sayılır desteği yardımcı oldu. Örneğin Helsinki’nin özel trafik ve sokak planlama ofisi, planlamacıların yolcuların alternatif taşıma yöntemlerine geçiş yapmasını istediği alanların yakınında park yerlerinin olmasını sağlamıştır.[17].

Taşıma Kanunu olarak bilinen özel bir yeni yasası bile vardır[18] ve bu, taşıma şirketlerinin biletleme işlevlerini ve verilerini üçüncü taraflara açmasını gerektirir. Düzenlemeler ayrıca ödemelerin kolaylaştırılmasını gerektirir, böylece bir şirketin bileti bir başkasınınkiyle birlikte kullanılabilir.

Singapur, MaaS sistemlerinin geliştirilmesinde öncülük eden başka bir şehirdir. MobilityX adlı bir girişim, Nanyang Teknoloji Üniversitesi (NTU) ve JTC Corporation ile birlikte çalışarak Jalan ve JalanX adlı iki uygulamaya dayanan bir MaaS sistemi geliştiriyor. Jalan (Bahasa dilinde ‘ilerlemek’, ‘geçmek’ ve hatta ‘yol’), bisiklet paylaşım sistemleri ve e-scooterlar gibi yeni nesil teknolojileri de dahil ederek tren ve otobüs ağlarını entegre ediyor, JalanX ise NTU’nun kampüsü ve JTC’c CleanTech Park’ı baz alan talebe dayalı bir otobüs hizmeti.

Çalışmanın arkasındaki ekip, teknolojiyi geliştirmenin yanı sıra, kentsel tasarımı MaaS ekosistemlerinin önemli bir bileşeni olarak görüyor. Örneğin, düşünülen fikirlerden biri, üniversitenin ana girişlerinde otoparklar yapmak. Böylece ziyaretçiler araçlarını bırakabilir ve yayılan kampüste dolaşmak için diğer taşıma yöntemlerini kullanabilirler.

Helsinki’de olduğu gibi, kamu sektörünün desteği, yani Singapur Kara Ulaşım Otoritesinin (LTA), MaaS sistemini başlatmak için çok önemlidir. LTA, halihazırda sosyal konut mevkilerinde özel bisiklet ağları geliştiriyor ve yolları daha yaya ve bisiklet dostu olacak şekilde yeniden tasarlıyor, bu da tam teşekküllü bir MaaS taşıma ağının kök salması için zemin hazırlamaya yardımcı oluyor.

Japonya da MaaS’ın benimsenmesi yönünde olumlu adımlar atıyor. Kitakyushu ve Fukuoka şehirleri, hibrid/elektrikli araç öncüsü Toyota, toplu taşıma operatörü Nishi-Nippon Demiryolu (Nishitetsu) ve bir dizi yerel ortağın işbirliğiyle bir MaaS sistemini başlattı.

My Route MaaS sisteminin üç ana bileşeni vardır:

  1. Toplu taşıma (örn. otobüs, tren, metro), otomobiller (örn. taksiler, kiralık arabalar, araba paylaşımı, özel araçlar), bisikletler ve yürüyüş dahil çok yöntemli bir rota arama
  2. Rezervasyonlar ve ödemeler
  3. Mağaza ve etkinlik bilgisi araması

 My Route uygulaması, bir yıllık deneme boyunca 300.000’den fazla kez indirildi ve memnuniyet oranı %80 civarındaydı. Kasım 2019’da tam sürüm kullanıma sunuldu.

Ortaklık, Toyota’nın 2020 yılı sonuna kadar Japonya, ABD ve Çin’deki tüm yeni araçlarına tescilli bir mobilite hizmet platformunu entegre ettiğini gösterecek olan resmi ‘Connected & MaaS strategy’si ile uyumludur.[19] Toyota’daki inovasyonu teşvik etmek için büyük veriler kullanır ve yeni mobilite hizmetleri oluşturmak için dış ortaklarla bağlantı kurar.

Temmuz 2019’da Çin’de MaaS işbirliğini genişletmek için Didi Chuxing (DiDi) ile bir sözleşme imzalamıştır[20]. Bu sözleşmenin bir parçası olarak Toyota, DiDi’ye 600 milyon ABD doları yatırım yapacak ve paylaşımlı yolculuk sürücüleri için araçla ilgili hizmetlere dair ortak bir girişim kuracak.

DiDi ile bağlantı, Toyota’nın Singapurlu paylaşımlı yolculuk şirketi Grab ile benzer bir anlaşma üzerinde anlaşmasının ardından bir yıldan biraz fazla bir sürede geldi[21] ve mevcut ortaklıklarını güçlendirip ve Güneydoğu Asya genelinde MaaS’ta daha fazla ilerleme sağladı.

Elektrikli araçların önemli rolü

İnsanları çok yakıt tüketen arabalardan MaaS’a ikna etmede yardımcı olabilecek iki hızlı gelişen mobilite teknolojisi, elektrikli araçlar ve sürücüsüz araçlardır. Taksiler ve ortak kullanılan otomobillerin çoğunun MaaS sisteminin temel bileşenleri olması beklendiğinden, tüm girişimin kısmen tasarlandığı amacı zayıflatmayacaklarsa, tercihen elektrikli ve sürücüsüz olmaları gerekir.

Pil teknolojisindeki son gelişmelerin EV’lerin performansı ve algısı üzerinde önemli bir etkisi olabilir ve bu da MaaS sistemleri için argümanlara yalnızca fayda sağlar.

Örneğin yeni GM Corsa E, 209 mil (336 km) menzile sahiptir[22]. Bu, bir ücret karşılığında Londra ve Manchester arasında sürüş için yeterince uzundur. Tesla Model S Long Range Plus’ın 390 mil (627 km) menzile sahip olduğu belirtilmektedir[23]. Bu, Manhattan’dan Montreal’e veya Abu Dabi’den Muscat’a kadar sürüş için yeterince uzun bir menzildir.

Bu pazardaki öncülerden biri olan, Abdul Latif Jameel’in de birincil yatırımcısı olduğu RIVIAN hızla büyüyen ABD merkezli bir EV ve mobilite şirketidir. RIVIAN’ın ilk iki modelinin, bir elektrikli kamyonet ve bir elektrikli SUV’un, 2020’de üretimine başlanacaktır. Sırasıyla R1T ve R1S olarak adlandırılan araçlar, ‘Seviye 3 Otonom’ olarak sınıflandırılmaktadır, yani sürücüler güvenle gözlerini yoldan ayırabilir.

2014 yılında kurulan Çinli EV üreticisi NIO, sürücüsüz EV’lerde uzmanlaşmıştır ve 2016 yılında otomobillerini kamuya açık yollarda denemeye başlaması için Kaliforniya’da Sürücüsüz Araç Test İzni almıştır.

Bu esnada, 2016 yılında kurulan Çin-İsveç ortak girişimi Lynk & Co, internet bağlantısı ve geniş kapsamlı kişiselleştirme seçeneklerini vurgulayarak genç alıcıları hedeflemektedir. 2018 yılında Çin’de 120.000’den fazla satış gerçekleştirdi.

Sürücüsüz araçlar da şehir merkezi tıkanıklığı sorununu azaltmaya da yardımcı olacaktır. Teorik olarak, yolcuları, örneğin evlerinden alabilir ve şehir merkezindeki bir iş yerine veya sosyal ortama bırakabilirler. Araç daha sonra şehir merkezinin sıkışık alanlarının ötesindeki park yerlerine park etmek veya başka bir yolcu almak için şehir dışına çıkabilir.

Taşıma teknolojisinin kendisi daha karmaşık hale geldikçe, MaaS karışımında daha fütüristik yöntemlerin değerlendirilme olasılığı bile var.

 Örneğin, Joby Aviation‘ın elektrikli hava taksisi, saatte 320 kilometre uçabilen ve tek bir şarjla 240 Km’lik bir mesafeyi kat edebilen pilotlu, beş kişilik bir araçtır. Şirket, Toyota Motor Corporation’dan yatırımlar ve Abdul Latif Jameel yatırım kolu dahil olmak üzere Ocak 2020’de C Serisi fonlamasını 590 milyon ABD doları ile tamamladı.

Joby’nin hava taksi hizmeti, Kısmen Toyota’nın araç üretim deneyiminden yararlanacak olan şirket içinde geliştirilmiş elektrikli dikey kalkış ve iniş (eVTOL) uçaklarından yararlanacak. Elektrikli bir aktarma organı ve çok rotorlu tasarım kullandığı için Joby Aviation, eVTOL uçaklarının “kalkış ve iniş sırasında geleneksel uçaklardan 100 kat daha sessiz ve tepede uçarken ise neredeyse sessiz” olduğunu söylüyor.

Bu avantajlar, eVTOL uçaklarının MaaS’ın hayata geçireceği kentsel hava taşımacılığı ağları için ana aday olmasını sağlar. Joby’nin yanı sıra Airbus[24] ve Çin’in EHang’ı[25] da dahil olmak üzere bir dizi şirket, insanlar ve kargo için şehir bazlı, kısa süreli transit için bu teknoloji üzerinde çalışıyor.

Son pandemi krizinin etkisi

COVID-19 etrafındaki küresel krizden etkilenmeyen toplum kesimleri oldukça azdır. Hareketlilik de bir istisna değildir, sosyal mesafe kılavuzlarının etkisi belki de bundaki en belirgin faktördür. Sosyal mesafe etrafındaki endişeleri ve sosyal mesafeyi uygulama pratiklerini ele aldığımızda bunlar, kaçınılmaz olarak, sadece MaaS sistemleri için değil, tüm taşıma türleri için büyük zorluklardır. Kısa vadede, insanların güvende kalmanın en kolay yolu olarak özel araçlara geri yönelmeleri muhtemeldir. Bununla birlikte, daha uzun vadede, ‘yeni normallik’ geri dönmeye başladığında, MaaS sistemleri aslında sosyal mesafe gereklilikleriyle uyumlu olan, gelecekteki taşıma stratejilerini destekleyebilir.

Örneğin, McKinsey’nin COVID-19’un mobilite çözümlerine etkisi üzerine yakın zamanlı bir raporu krizin “OEM’ler ve yatırımcılar günlük nakit yönetimi konularına odaklanmak için inovasyon finansmanını ölçeklendirdiklerinden, otonom sürüş gibi gelişmiş teknolojilerin geliştirilmesinin gecikebileceğini” belirtiyor. Ancak geleceğe bakıldığında sürücüsüz araçların, mikro mobilite çözümlerinin ve fiziksel mesafeyi destekleyen diğer teknolojilerin “ilk kriz geçtiğinde bu çözümler için müşteri talebinin yükselebileceği ve yatırımcılar için çekiciliklerinin artabileceğinden” yarar görebilecekleri belirtiliyor.

Sonuç olarak, “tipik karışımındaki birçok değişiklik geçicidir ve toplu taşıma da dahil paylaşılan mobilite çözümleri geri dönecek ve artan pazar payını yakalamaya devam edecektir. Mikromobilite çözümleri de katı dezenfeksiyon protokolleri uygulanırsa daha çabuk toplanabilir. ”

MaaS’ı gerçekliğe dönüştürmek

MaaS için gereken teknoloji hızla gelişiyor. Lyft, Uber ve Careem gibi uygulama destekli taksi ve ortak kullanılan otomobil hizmetlerinin artan popülaritesi, sahiplik üzerine kurulu bir konseptten, aldığımız ve işimiz bittiğinde bıraktığımız bir şeye doğru taşıma görüşümüzü hızla yeniden şekillendiriyor.

Ödeme yapmak için cep telefonu uygulamalarını kullanma konusundaki artan isteklilik de MaaS sistemlerini dokunma mesafesine getirmede önemli bir faktördür.

En büyük uzun vadeli engeller, hizmetlerin standartlaştırılması ve kamu ve özel ile sektörler arasında daha fazla koordinasyon olacaktır. Ancak Singapur ve Helsinki’nin gösterdiği gibi, doğru destek, kolaylık ve yatırımla MaaS’ın yarın için büyük bir amaç olması gerekmez. Bugünden bir gerçeklik olabilir.

RIVIAN ve Joby Aviation gibi küresel ölçekte yapılacak yenilikçi yatırımlar, Abdul Latif Jameel’in işe yaklaşımının temel taşıdır. Abdul Latif Jameel, dünyanın dört bir yanındaki kilit pazarlarda ulaştırmadan enerjiye, e-ticaretten gayrimenkul alanlarına uzanan ‘yaşam altyapısı’ yatırımlarına devam ederek herkes için daha temiz ve daha yeşil bir gelecek sunmaya yardımcı olabilecek yeni bir mobilite yaklaşımını desteklemeye kararlıdır.

[1] https://maas-alliance.eu/homepage/what-is-maas/

[2] Global mobility as a service market report 2019, PS Research, Ağustos 2019.

[3] https://www.un.org/development/desa/en/news/population/2018-revision-of-world-urbanization-prospects.html

[4] https://www.un.org/development/desa/en/news/population/2018-world-urbanization-prospects.html

[5] Gearing up for change: transport sector feels the heat over emissions

[6] https://www.ucsusa.org/clean-vehicles/car-emissions-and-global-warming

[7] Gearing up for change: transport sector feels the heat over emissions

[8] https://ourworldindata.org/how-long-before-we-run-out-of-fossil-fuels#note-6

[9] https://www.unenvironment.org/news-and-stories/story/gearing-change-transport-sector-feels-heat-over-emissions

[10] https://sharedusemobilitycenter.org/build-your-own-mobility-hub-7-lessons-for-cities-from-bremen-germany/

[11] https://www.mdpi.com/2071-1050/12/6/2200/htm

[12] https://www.uswitch.com/media-centre/2019/02/signal-failure-nine-10-rail-commuters-cut-off-connectivity-issues/

[13] https://www.coxautoinc.com/learning-center/2018-mobility-study/

[14] https://www.itproportal.com/features/digital-payments-in-2018-how-millennials-are-driving-next-gen-commerce/

[15] https://www.theiet.org/media/3666/mobility-as-a-service-report.pdf

[16] https://whimapp.com/

[17] https://urbanmobilitydaily.com/maas-evs-and-avs-how-helsinki-became-a-transport-trendsetter/

[18] https://www.citylab.com/perspective/2018/10/helsinkis-maas-app-whim-is-it-really-mobilitys-great-hope/573841/

[19] https://global.toyota/pages/global_toyota/ir/presentation/2019_q3_competitiveness_en.pdf

[20] https://global.toyota/en/newsroom/corporate/28993116.html

[21] https://global.toyota/en/newsroom/corporate/22940912.html

[22] https://www.vauxhall.co.uk/cars/new-corsa/electric.html

[23] https://www.tesla.com/blog/longest-range-electric-vehicle-now-goes-even-farther

[24] https://www.airbus.com/innovation/urban-air-mobility/vehicle-demonstrators/cityairbus.html

[25] https://www.ehang.com/ehangaav