Daha temiz, daha yeşil bir gelecek için hazırlık

Gelecek 30 yıl boyunca dünyanın enerji karışımı nasıl değişecek ve artan enerji talebini karşılamada en büyük etkiye sahip olacak gibi hangi yeni teknolojilerin ortaya çıkması bekleniyor?

Küresel nüfus artmaya devam ettikçe ve artan kentleşme yaşama ve çalışma biçimimizde çarpıcı değişiklikler meydana getirdikçe, enerji sektörü karşılaştığı yeni baskılara nasıl uyum sağlayacak?

BP Enerji Görünümü 2019[1]‘da ana hatlarıyla açıklanan “evrimleşen geçiş” senaryosunda, küresel enerji talebi 2040 yılına kadar %33 artacak. Ancak, enerji karışımında bu talebi karşılayacak temel değişiklikler var. Yenilenebilir enerji kaynakları, birincil enerji büyümesinin yarısına katkıda bulunuyor ve kömürün enerji üretimindeki payı 2017’de %40 oranında iken, 2040’ta %20’ye düşecek.

Bu düşük karbonlu yakıtlara geçişin belirtileri uzun zamandır görülüyor ve yenilenebilir enerji kaynaklarının artacağı artık şüphesiz. Yalnızca 2019’da, örneğin güneş fotovoltaik (PV) pazarı, çarpıcı bir büyüme yaşanacak şekilde ayarlanmıştır. Aralık ayının sonunda, yıllık %25 artış ve Çin dışında %43 artış göstermesi bekleniyor[2]. Bu beklentiler karşılanırsa, dünyadaki 129 GW güneş enerjisi tesisi herkes için daha temiz bir enerji geleceği oluşturmaya yardımcı olacak[3].

Dünya Enerji Konseyi Trilemma İndeksi‘ni yayınladı ve ülkelerin enerji performansını Enerji Güvenliği, Enerji Eşitliği ve Çevresel Sürdürülebilirlik olarak üç boyutta sıralayan bu indeks, küresel ve ulusal verilerin modellenmesinden türetilmiştir.

Son sonuçlar, tutarlılık ve uyumlu bir entegre politika yaklaşımının bu küresel dönüşümde iyi kalibre edilmiş enerji sistemlerinin sağlanmasına yardımcı olabileceğini göstermektedir.

Güvenlik, eşitlik ve sürdürülebilirlik arasındaki bu dengeyi merkezi olmayan, dekarbonize ve dijital sistemlere hızlı bir dönüşüm ile yönetmek ve sürdürmek göz korkutucu ve riskleri söz konusu. 2018 tarihli Rapor, birçok ülkenin bu hassas dengeyi iyi yönetmesine rağmen, en yüksek puan olan AAA’yı yalnızca sekiz ülkenin aldığını ve çevreye olan saygınlık geçmişlerine göre şaşırtıcı olmayan şekilde zirvede yine Danimarka, İsviçre ve İsveç’in yer aldığını gösteriyor.

2019 yılı boyunca Çin, Amerika Birleşik Devletleri (Washington yakın bir zaman önce Kaliforniya, Hawaii, Nevada ve New Mexico’yu takip ederek %100 temiz enerji hedefi belirleyen beşinci eyalet oldu)[4]) ve Hindistan, ilk üç Fotovoltaik Pazarı statüsünü koruyacak.

Bununla birlikte, 2019 için öngörülen Fotovoltaik Pazar tesislerinin yaklaşık üçte ikisi Asya Pasifik’te olacak (%64)[5] ve özellikle Japonya önemli değişiklik yapan pek çok ülkeden biri. 2050 yılına kadar sera gazlarında %80’lik bir kesinti yapmayı ve 2030 yılına kadar sağlanan gücünün %7’sinin güneş enerjisi tarafından elde edilmesini hedefliyor[6]. Afrika ve Orta Doğu’da ise, Fotovoltaik tesislerine uygun iklim koşullar olmasına rağmen, bu yılki güneş tesislerinin sadece %5’ini oluşturan, daha az çarpıcı bir ilerleme söz konusu.

Ancak bu, gelişen yenilenebilir enerji sektörünün Orta Doğu’da büyük alanları ele geçirmediği anlamına gelmiyor. Nisan 2020’de Solar Show MENA 2020 ve Wind Show MENA 2020 etkinlikleri, binlerce katılımcının yanı sıra yüzlerce konuşmacı ve sponsoru bir araya getirecek[7]. Bu etkinlikler, rekor kıran Birleşik Arap Emirlikleri’ndeki Muhammed Bin Rashid Al Maktoum Güneş Parkı da dahil olmak üzere, bölgedeki bir dizi dünya çapında gelişmelerin getirdiği ivme üzerinden devam ediyor. 13,6 milyar ABD doları olan tesis bittiğinde, 1,3 milyon evin elektrikle çalışmasını sağlayabilir ve CO₂ emisyonlarını yılda 6,5 milyon ton azaltabilir[8].

Video, Mubadala Investment Company’nin bir parçası olan Masdar’a aittir

Gelişmeler aynı zamanda Suudi Arabistan’da da hızla ilerliyor. Gelecek on yılda 6 GW’dan fazla rüzgar enerjisi kapasitesi kurularak, 2028 yılına kadar Orta Doğu’daki tüm rüzgar projelerinin neredeyse yarısına (%46) katkı sağlanmış olacak.[9]. Aynı zamanda Suudi Arabistan hükümeti, ekonomi ve enerji çeşitlendirme seviyesini artırarak ilerlerken,[10] Saudi Vision 2030 hedeflerine uygun şekilde 2030 yılına kadar 40 GW güneş enerjisi kurmayı hedefliyor.

Ancak, yenilenebilir enerjinin yaygın olarak benimsenmesi teşvik edilmekle birlikte, daha gerçekleştirilecek çok ilerleme var. Uluslararası Yenilenebilir Enerji Ajansı (IRENA), mevcut iklim hedeflerine ulaşmak için karbondioksit emisyonlarının 2050 yılına kadar %70 oranında düşmesi gerektiğini tahmin ediyor[11]. Yenilenebilir enerji kaynakları, bu azaltmaların sağlanmasında önemli bir rol oynayarak CO₂ emisyonlarında % 60 ila% 90 düşüş sağlayacak ve aynı zaman zarfında elektrik talebinin %86’sını karşılayacak[12]. Bu analiz ayrıca şunu ortaya koyuyor: “Sağlık, sübvansiyon ve iklimle ilgili tasarruflar, 30 yıllık bir süre boyunca kümülatif olarak 160 trilyon ABD Doları değerinde olacaktır”.[13]

Yenilenebilir kaynakların en büyük elektrik kaynağı haline gelmesini sağlamak için gerekli altyapının geliştirilmesi, önümüzdeki yirmi yılda büyük bir zorluk olacaktır. Abdul Latif Jameel Energy, Fotowatio Yenilenebilir Girişimleri (FRV)  sayesinde zaten bu heyecan verici sektörde çok önemli bir rol oynuyor. FRV, 2019’da yatırımlarını önemli ölçüde artırıyor; ulaşımı doğuda Avustralya’ya, batıda ise Meksika ve Şili‘ye uzanıyor. 2024 itibarıyla kurulu kapasitesini sekiz kat artırmayı hedefliyor. Enerji varlıklarını geliştirmeye devam ederken, faaliyet gösterdiği her pazarda dünya standartlarında standartlar ve uzmanlık sunmaya da devam etmektedir.

FRV, Avustralya’da 2012’den bu yana ülkenin yenilenebilir enerji kaynaklarına geçişini büyük ölçüde hızlandırmış olan altı güneş enerjisi projesinde aktif olarak yer almaktadır. Kasım 2018’de, Yeni Güney Galler’deki Goonumbla Güneş Çiftliği projesinde 67,8 MW’lık üretim için Snowy Hydro ile bir enerji alım anlaşması imzaladı. Haziran 2020’de faaliyetler başladığında, bu tesis 45.000’den fazla hane için yeterli miktarda enerji sağlayacak.

Yakın bir zaman önce ise, FRV’nin şirketin Queensland’deki ikinci büyük ölçekli güneş enerjisi kurulum tesisi olan 100 MW’lık Lilyvale tesisi Mart 2019’da üretime başladı. Abdul Latif Jameel Başkan Vekili ve Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Hassan Jameel şöyle konuştu: “Avustralya’nın temiz enerji isteğine katkıda bulunmaktan gurur duyuyoruz.”

FRV’nin 12 yıl önce yenilenebilir enerji sektöründeki ilk hamlesini başlattığı İspanya’da, Trujillo‘daki La Solanilla Güneş Çiftliği ile 50 MW’lık finansal seviyeye ulaşıldı ve Extremadura, Endülüs, Almeria ve Valladolid’deki birçok proje de devam ediyor.

FRV’nin güneş enerjisi uzmanlığı başka yerlerde de kullanılıyor; Hindistan’daki Andhra Pradesh tesisinde 35.000 eve enerji sağlayacak ve yakında devreye girecek olan Meksika’daki San Luis de Potosi’de bulunan 342 MW’lık Potosi Güneş Santrali, 76.000’den fazla eve temiz enerji sağlayacak. Geniş hedeflerin bir başka göstergesi de; Ermenistan, Şili, Ürdün, Uruguay ve Brezilya gibi yerlerdeki mevcut faaliyetlerdir.

Ancak enerji sektörünü değiştiren, sadece yenilenebilir enerjilerin artışı değildir. Enerji depolama teknolojisi de yenilenebilir enerji kaynaklarının potansiyelini dönüştürerek, güneş yokken veya rüzgar esmiyorken bile tutarlı ve güvenilir enerji sağlıyor.

IHS Markit adlı araştırma danışmanlık firmasına göre, küresel enerji depolama projesi boru hattı şu anda 63 GW’ı aştı (pil, mekanik ve termal depolama dahil olmak üzere)[14] ve bir KPMG raporu ise, yaygın ve hızlı bir şekilde uygulanan güneş fotovoltaik (PV) ve rüzgar enerjisi santrallerinin “dünyadaki elektrik sistemlerini modernize etme çabalarını katalize ettiğini”[15] belirtiyor. Bu modernizasyon programının önemli bir kısmı, pil depolama sistemlerinin geliştirilmesi, tanıtılması ve büyümesidir.

Şili‘deki bir öncü FRV gelişiminde de pil depolamanın getirmesi beklenen tutarlı, “sürekli açık” yenilenebilir enerji üretimi için adım değişiminin örneği görülmektedir. FRV, batarya depolama özelliklerine sahip, çığır açan bir 540 GW/saatlik hibrit bir entegre güneş-rüzgar enerjisi projesi geliştiriyor.  FRV’nin Latin Amerika’daki üçüncü projesi, şirketin ilk hibrit rüzgar-güneş enerjisi projesi ve 7 gün 24 saat yenilenebilir enerji sağlayan pil deposunun ilk kez kullanıldığı proje.

2050 yılına kadar özel esnek kapasitenin toplam enerji karışımının %15’ine çıkacağı tahmin ediliyor ve bunun %44’ünü piller oluşturuyor.[16]

“Koşullar güneş veya rüzgar enerjisine uygun olmadığında, piller otomatik olarak devreye girerek depolanan yenilenebilir enerjilerini boşaltır ve ağa her zaman kesintisiz yenilenebilir enerji kaynağı sağlar.” FRV İcra Kurulu Başkanı Daniel Sagi-Vela.

2018’de FRV, ağ yönetimi hizmetleri sağlamak, yenilenebilir varlıkların kullanımını geliştirmek ve bu hızla gelişen alanda yenilikçi yeni iş modelleri oluşturmaya yardımcı olmak için pil tabanlı depolama yeniliklerine adanmış yeni bir iş birimi kurdu.

Benzer yenilikler dünyanın her yerinde yenilenebilir enerji projelerinin sürdürülebilirliğini dönüştürüyor; Mitsubishi UFJ Lease ve Finans ve Yeşil Güç Geliştirme Kuruluşu Tokyu Land Corp’un Kushiro-cho, Hokkaido’daki 25 MW/saatlik lityum iyon pille kurduğu 92 MW’lık güneş enerjisi santrali buna dahildir[17].

Enerji sektöründe, yeni teknolojiler ve uzmanlık, insanlığın enerji ile olan ilişkisini dönüştürmesi gereken gerçek dünya değişimlerine neden oluyor. Halihazırda baskı altında olan geleneksel hidrokarbon enerji kaynaklarının, enerji karışımında çarpıcı bir biçimde azalması söz konusu. Abdul Latif Jameel Energy, bu değişikliklerde kilit bir rol oynamaya ve herkes için daha temiz ve daha yeşil bir gelecek sağlamak için yenilenebilir enerji potansiyelini ilerletmeye kararlıdır.

[1] BP Energy Outlook 2019, BP, accessed May 2019

[2] Global Solar PV Market Returns to Double-Digit Growth in 2019, IHS Markit Says, IHS Markit, 4 April 2019

[3] Global Solar PV Market Returns to Double-Digit Growth in 2019, IHS Markit Says, IHS Markit, 4 April 2019

[4] Washington becomes fifth state in the US to aim for 100 percent clean energy, Renewable Energy World, 8 May 2019

[5] Global Solar PV Market Returns to Double-Digit Growth in 2019, IHS Markit Says, IHS Markit, 4 April 2019

[6] Message from the Chairman, Japan Photovoltaic Energy Association, accessed May 2019

[7] The Solar Show MENA 2020, accessed May 2019

[8] $13.6B record-breaking solar park rises from Dubai desert, CNN, 25 April 2019

[9] The plan to turn Saudi Arabia into a renewable energy leader, Oxford Business Group, 26 April 2019

[10] The plan to turn Saudi Arabia into a renewable energy leader, Oxford Business Group, 26 April 2019

[11] Global energy transformation: A roadmap to 2050 (2019 edition), International Renewable Energy Agency, April 2019

[12] Global energy transformation: A roadmap to 2050 (2019 edition), International Renewable Energy Agency, April 2019

[13] Global energy transformation: A roadmap to 2050 (2019 edition), International Renewable Energy Agency, April 2019

[14] Energy Storage Infographic, IHS Markit, accessed May 2019

[15] Electricity Storage Insight, KPMG, 2016

[16] Source: New Energy Outlook, BNEF 2018

[17] Japan’s Largest-scale Battery-equipped Solar Plant to Be Built in Hokkaido, Solar Power Plant Business, 6 September 2017