Afrika’nın en kuzeydeki ülkesi yenilenebilir enerji sektörünü ilerletmeye nasıl hazırlanıyor – ve rüzgar enerjisinin bu gelişmedeki rolü ne olabilir?

Tunus, MENAT bölgesindeki birçok ekonomi gibi, gelecek yıllarda enerji karmasını yeniden geliştirmeyi hedeflediğinden, yenilenebilir enerji sektöründeki doğrudan yabancı yatırımları artıracağını belirtti.

Mevcut enerji kaynaklarının sadece %3’ü yenilenebilir kaynaklardan geliyor[1] ve tüm enerjiye bağımlı ülkelerin aşina olduğu uyum sağlama baskısı ile karşı karşıya kalan Tunus makamları – ülke tarihinde ilk defa – özel sektörün gelişen rüzgar enerjisi sektörüne katkıda bulunmasına izin verdi.

Toplam kapasite 120 MW olan dört proje için Ocak 2019’da yabancı firmalara lisans verildi[2]. Bunu çok daha fazlasının takip etmesi bekleniyor. Tunus başbakanı Youssef Chahed şunları söyledi: “Hükümet (yenilenebilir) sektörün yasal ve kurumsal yönlerini geliştirmek için önemli çaba sarf etmiştir[3].”

Tunus’un şu andaki enerji karmasının çoğunu gaz oluşturmaktadır[4]. 2015 yılında enerji açığı 1992 ve 2012 arasında iki katına çıktıktan sonra 4 Mtep’e ulaşmıştır[5]. Bununla birlikte, 2030’da bu Kuzey Afrika ülkesi, enerjisinin %40’ını yenilenebilir kaynaklardan sağlamayı hedefliyor[6].

Sınırlı geleneksel hidrokarbon rezervinin önümüzdeki on yıldaki artan enerji talebini karşılayamayacağının bilincinde olan Tunus, 2022 yılına kadar 1.900 MW yenilenebilir kapasiteyi finanse etmek için 2 milyar ABD Doları yatırım çekmeyi umuyor[7]. 2030 itibariyle, 1.700 MW kurulu rüzgar enerjisi kapasitesine ve 1.500 MW kurulu güneş fotovoltaik kapasitesine sahip olmayı hedeflemektedir.[8].

2010’dan 2016’ya kadar çalışan ve “40 proje ve ortaklıktan oluşan bir dizi aracılığıyla yenilenebilir enerji üretimini desteklemeyi[9]” amaçlayan bir kamu-özel ortaklığı olan Tunuslu Güneş Planı ile yaklaşımda bir değişimin ilk belirtileri gelmiştir. Bugün, ivme daha da artıyor gibi görünüyor – ülkenin planlarını yakından takip edenlere hoş geldiniz haberleri. IPEMED‘deki ekonomistler ve proje yöneticileri, Tunus eski Enerji ve Maden Devlet Bakanı ile birlikte “Tunus’un enerji geçişi konusundaki taahhüdü ülke ekonomisini olumlu yönde etkileyebilir[10]” diyor.

Nitekim, Tunus, Mısır ve Birleşik Arap Emirlikleri ile birlikte Dünya Bankası tarafından “Yenilenebilir enerji düzenleyici çerçevesindeki en hızlı üç iyileştirici” arasında sayılarak ilerlemesinden ötürü övgü almıştır. RISE Policy Matters raporuna göre “2017 yılının sonuna gelindiğinde, bu ülkelerin üçünün de özel sektörün yenilenebilir enerji mülkiyetini mümkün kılan ve yenilenebilir enerji konusunda yasal bir çerçeveye sahip olduğu bir yasa vardı.”[11]

2018 yılında Tunus, 130 MW’lık bir rüzgar ihalesini başarıyla gerçekleştirdi. Bu gelişme 2021 yılına kadar kurulmak üzere ayarlanmıştır ve yenilenebilir enerjiye desteklerini yineleyen MENA hükümetlerinin daha geniş bir yelpazesinin bir parçasıdır[12]. Bölge, gelecek beş yılın her biri için yılda 1 GW’dan fazla yenilenebilir enerji tesis edecek ve 2023 yılına kadar enerji karmasına 6 GW’dan fazla yeni kapasite ekleyecektir[13].

Konumunu daha da güçlendirmek ve yenilenebilir enerji sektöründeki potansiyelini geliştirmeye devam etmek için Tunus’tan devletin rolünü yeniden tanımlamaya, enerji yönetişimini ve düzenleyici çerçeveyi iyileştirmeye, vergilendirmeyi basitleştirmeye ve mesleki eğitim fırsatlarını iyileştirmeye devam etmesi istenmiştir[14].

Küresel Rüzgar Enerjisi Konseyi Başkanı Morten Dyrholm şunları söylemiştir: “Rüzgar enerjisi şimdi birçok pazarda en ucuz elektrik formlarından biridir. (2018’de) Rüzgar kapasitesinin kurulumu, birçok olgun ve gelişmekte olan piyasada ilk kez yeni fosil yakıt kapasitesinin üstüne geçmiştir. Bunlar artık ana akım olan bir enerji kaynağı için güçlü temellerdir.[15]”

Dyrholm’un analizi, dünya rüzgar enerjisi pazarının 2023 dâhil olmak üzere bu yıla kadar her yıl %2,7 oranında artarak dünya çapında 300 GW’den fazla kapasitenin ekleneceğini gösteren araştırmaları yansıtmaktadır[16]. GWEC’in Küresel Rüzgar Raporu 2018’de belirtildiği gibi: “Birçok pazar, enerji taleplerini ve pazar tasarımlarını yeniden değerlendiriyor. Esnek ve kolay ölçeklenebilir bir kapasite olarak rüzgar enerjisi yeniden değerlendirme çözümlerinin bir parçası olacak.”

Abdul Latif Jameel Energy, bağlı ortaklığı olan Fotowatio Renewable Ventures şirketi aracılığıyla, (FRV) tüm dünyadaki topluluklar için daha temiz ve daha sağlıklı bir gelecek sağlamada rol oynamaya kararlıdır. Hem rüzgar hem de güneş PV projelerini dünyaya sunarak, yenilenebilir enerji bilgisi ve uzmanlığının öncüsü olmaktan gurur duyuyor ve yeni nesillerin çağın zorluklarına uyan canlandırılmış bir enerji karmasından yararlanmasını sağlıyor.

[1] Solar Energy Prospects in Tunisia, EcoMENA, 7 April 2017

[2] How Tunisia’s energy sector is changing, Oxford Business Group, 29 March 2019

[3] Tunis Allows Private Sector to Invest in Renewable Energy, Asharq Al-Awsat, 12 January 2019

[4] Energy strategies and policies in North Africa: Tunisia, The pursuit of energy independence, Bearing Point, accessed April 2019

[5] Energy strategies and policies in North Africa: Tunisia, The pursuit of energy independence, Bearing Point, accessed April 2019

[6] Renewable Energy Country Profile: Tunisia, Regional Centre for Renewable Energy and Energy Efficiency, accessed April 2019

[7] How Tunisia’s energy sector is changing, Oxford Business Group, 29 March 2019

[8] Renewable Energy Country Profile: Tunisia, Regional Centre for Renewable Energy and Energy Efficiency, accessed April 2019

[9] Tunisian Solar Plan (PST) 2010-2016, International Energy Agency, accessed April 2019

[10] Energy challenges facing Tunisia, Economiste Maghrebin, July 2017

[11] RISE Policy Matters: Regulatory Indicators for Sustainable Energy, The World Bank, 9 December 2018

[12] Global Wind Report 2018, Global Wind Energy Council, April 2019

[13] Global Wind Report 2018, Global Wind Energy Council, April 2019

[14] Energy challenges facing Tunisia, Economiste Maghrebin, July 2017

[15] Global Wind Report 2018, Global Wind Energy Council, April 2019

[16] Global Wind Report 2018, Global Wind Energy Council, April 2019