Dünya “çevreyi koruma” ve küresel ısınmanın iklim kriziyle mücadele etme çabalarını hızlandırırken, elektrikli araçların (EV) satışları da artıyor. Batarya ile çalışan araçlar, 2023 yılında dünya genelinde yeni otomobil satışlarının yaklaşık %20’sini oluşturarak beş yıl öncesine göre pazar payını on katına çıkardı.[1] Dahası, elektrikli araçların yaygınlaşması giderek hız kazanıyor. 2023 yılında EV satışları, 2022’ye göre yıllık bazda %35’lik bir artış gösterdi. 2023 yılında her hafta trafiğe çıkan yeni EV sayısı, on yıl önce her yıl trafiğe çıkan EV sayısından daha fazla oldu. Çevrenize baktığınızda arkadaşlarınızın ve komşularınızın bu çevre dostu araçları heyecan verici bir hızda satın aldığını görebilirsiniz.
Ancak dikkat edilmesi gereken bir konu da şu ki bu algı, büyük ölçüde nereden baktığınıza göre değişir. 2023 yılında trafiğe çıkan 14 milyon yeni EV, küresel stoku 40 milyonun biraz üzerine çıkarmış olabilir ancak bu satışların %90’ından fazlası Avrupa, Çin ve Amerika Birleşik Devletleri’nin gelişmiş ulaşım pazarlarında gerçekleşti.
Orta Doğu, Avrasya ve Afrika’daki gelişmekte olan pazarlarda EV’nin benimsenmesi nispeten yavaş kalmıştır. Bir bütün olarak Orta Doğu’da trafiğe çıkan yeşil araçlar toplam araç satışlarının %1’inden azını oluşturur – çevre dostu ulaşımın ardındaki küresel yön değişimi göz önüne alındığında bu, istatistiksel olarak istisnai bir uç değerdir.[2]
Orta Doğu’da EV’lerin daha yavaş benimsenmesinin temel nedeni, bölgenin, birçok ülkeyi küresel fosil yakıt bağımlılığı sayesinde zenginleştiren doğal bir kaynak olan petrolle bu uzun süreli ilişkiye odaklanma eğilimidir. Petrol, bölgede her yıl trilyon dolardan fazla gelir sağlıyor ve önümüzdeki on yılın sonunda yılda yaklaşık %4 büyümeye devam edeceği tahmin ediliyor.[3]
Bununla birlikte, Birleşik Arap Emirlikleri’nin ekonomik başarısıyla Orta Doğu’da EV’lere yönelik ilginin arttığı görülüyor. BAE’de, 2023 yılında yaklaşık 35.000 yeni EV[4] trafiğe çıkarak BAE’nin EV satış penetrasyon oranını %3’e yükseltti. Bu oran halen global ortalamadan çok daha düşük olsa da Katar (%0,6) ve Suudi Arabistan (%0,1) gibi Körfez ülkelerinden çok daha yüksektir.[5]
Bu tablodan aldığı cesaretle BAE, yollarındaki tüm araçların yarısının 2050’ye kadar elektrikli olacağını umuyor. Bu coşku bulaşıcı olabilir. Sektör gözlemcileri bu canlılığın diğer Orta Doğu pazarlarına da hızla yayılmasını bekliyor. Küresel danışmanlık şirketi Deloitte, Orta Doğu EV pazarının önümüzdeki yıllarda dramatik bir büyüme geçirmesini ve 2028 yılına kadar potansiyel olarak 7,65 milyar ABD dolarına ulaşarak 2023 yılındaki 2,7 milyar ABD doları olan seviyenin neredeyse üç katına ulaşacağını öngörüyor.[6]
Peki, Orta Doğu’nun elektrikli araç pazarında bu gecikmiş ama memnuniyet verici değişime ne sebep oluyor ve beklenen yeşil dönüşümün önünde hangi engeller var?
Mevzuat, EV’ler için kamu-özel iş birliğinin itici gücünü teşvik ediyor
Orta Doğu pazarlarındaki EV satışlarında beklenen patlama, çeşitli etkenlerle ilişkilendirilebilir. Hükümetler tarafından EV yanlısı mevzuatın uygulamaya konması; bölgede yer edinmek isteyen yüksek profilli üreticiler arasındaki rekabet; riski paylaşmak ve getirileri en üst düzeye çıkarmak için ortak girişimlerin oluşturulması ve batarya depolama çözümlerinin genişlemesini finanse etmek için iddialı yatırımlar yapılması bu etkenler arasında sayılabilir.
Çok az endüstri, devlet düzeyinde destek olmadan EV’ler için beklenen yüksek seviyelere ulaşabilir. Orta Doğu genelinde, EV’lerin ana akım olmaya doğru giden yolculuklarını hızlandırmak için girişimlerin başlatıldığını görüyoruz.
Örneğin Suudi Arabistan Standartlar Örgütü (SASO), şu anda kara yollarında EV’lerin kullanımı için düzenlemelerde ince ayar yaparak daha geniş bir kitle tarafından benimsenmenin kapısını açıyor. Suudi Kamu Yatırım Fonu (PIF), ülkede EV üretmeye başlamak için milyarlarca doları olan Güney Koreli otomobil devi Hyundai ve ABD sürdürülebilir ulaşım öncüsü Lucid Motors gibi şirketler sayesinde geleceğin elektrikli olduğunu kabul ediyor. Suudi Arabistan hükümeti, önümüzdeki on yılda 100.000’e kadar Lucid EV satın almayı taahhüt ederek Lucid’in ilk fabrikasının Eylül 2023’te Cidde’de açılmasını sağladı.
Suudi Arabistan, devlet sponsorluğundaki yeşil aracına fon sağlayarak bu girişime daha da fazla katkı sağlıyor. Kızıldeniz kıyısındaki Kral Abdullah Ekonomik Şehri’nde (KAEC) bulunan Foxconn’a ait (Hon Hai Technology Group) Ceer, ilk elektrikli sedan ve SUV filosunun 2025 yılına kadar üretim hatlarından çıkmasını umuyor. Proje, 9 milyar ABD doları değerinde mikroçipler, EV bileşenleri ve ilgili elektronikleri üreten bir tesise ortak fon sağlamak için devlet fonlarından yararlanıyor. Ceer’in 150 milyon ABD doları tutarındaki yabancı yatırım çekmesi, 30.000 istihdam ve 2034 yılına kadar ülkenin GSYİH’sine yaklaşık 8 milyar ABD doları katkıda bulunması beklenen böylesine cesur stratejisinin mutlaka getirileri olmalıdır.[7]
Bu esnada BAE’de Kara Yolu Taşımacılığı İdaresi (RTA), ülke genelinde daha kapsamlı bir şarj istasyonu ağı için hukuki temelleri oluşturuyor. Abu Dabi’deki yeni düzenlemeler, elektrikli araç şarj ekipmanlarının sahipliği ve yönetimi konusunda yeni standartlar getiriyor.
Müşteriler için yakın dönemdeki EV dostu fiyatlandırma mekanizmalarıyla birlikte bu yeni yasalar, sektöre netlik kazandırıyor ve özel yatırımı daha çekici bir teklif haline getirmeye yardımcı oluyor.
Dubai, 2030 Yeşil Ulaşım Stratejisi ile 2030 yılı sonuna kadar yollarda 40.000’i aşkın elektrikli araç olmasını amaçlıyor. Örneğin Dubai hükümeti, 2030 yılına kadar kendi araç filosunun %30’unun elektrikli veya hibrit olmasını sağlayacak. Stratejinin bir parçası, elektrikli araç sahipliğini daha rahat ve pratik hale getirmeyi içeriyor. Bu doğrultuda, tüm park alanlarının en az %5’inin bundan böyle yalnızca düşük emisyonlu araçlar için ayrılması gerektiği beyan edildi.
BAE’nin yeşil ulaşımı aktif olarak teşvik etmesi, elektrikli araçlar için verimli bir ortam yaratmada etkili olmuş ve ülke, 2023 Küresel Elektrikli Mobilite Hazırlık Endeksi’nde yedinci sırada yer almıştır.[8]
Ürdün’de de yasaların dönüştürücü etkisi açıkça görülüyor. 2020 yılında Ürdün, EV’lerin ithalat vergilerini %25’ten %10’a düşürdü. Bu oran, hibrit (%55) ve benzinli (%86) otomobillere uygulanan vergilerden oldukça düşüktü. Sonuç mu? Binek EV satışları 2023 yılında neredeyse %46 artarak 23.400’e ulaştı.[9] EV satışlarını potansiyel olarak 2032 yılına kadar yılda 40.000’den fazla olacak şekilde artıran bu hamle, sürekli faydalar sağlayacak.[10]
Ortak yatırımlar da aynı şekilde riski paylaşmak ve özellikle pazardaki yeni müşterilerin ölçek ekonomilerine ulaşmalarını sağlamak için akıllı bir yöntem olduğunu kanıtlıyor.
Örneğin Abu Dabi yatırım firması CYVN Holdings, iş büyümesini teşvik etmek için Çinli EV üreticisi NIO’ya 1,1 milyar ABD doları yatırım yaptı. BAE Enerji ve Altyapı Bakanlığı 2.000 elektrikli kamyon ve 200 otonom kamyon tedarik anlaşmasıyla bölge genelinde sürdürülebilir taşımacılığı ulusal çapta teşvik etmek için İsveçli elektrikli kamyon şirketi Einride ile ortaklık kurdu.
Suudi Arabistan Yatırım Bakanlığı, kendi bölgesinde elektrikli araçlar geliştirmek ve satmak için sınırların ötesine geçerek Çinli start-up Human Horizons ile 5,6 milyar ABD doları tutarında bir anlaşma imzaladı.
Yetenek ve sermayenin bir araya gelince sağladığı karşılıklı faydalara ilişkin başka bir örnekte, ABD’li üretici Gauss Auto geçen yıl Bahreyn’deki ilk EV fabrikasını açmak için Bahreynli Marson Group ile ortaklık kurdu. Amerikan Ticaret Bölgesi’ndeki Salman Sanayi Şehri’nde bulunan fabrika; iki tekerlekli, üç tekerlekli ve binek otomobiller dahil olmak üzere çeşitli araçlar üretecek.
Bu kadar enerjik bir ortamda, büyük uluslararası EV üreticilerinin Orta Doğu otomobil pazarını keşfetmeye başlaması belki de şaşırtıcı değildir.
Çin, Orta Doğu’da elektrikli araçlarla fark yaratıyor
ABD’nin otomobil devi Ford, en geç 2025 yılında Körfez bölgesinde kendi EV serisini piyasaya sürmeyi planlıyor. Ford, bu hamlesiyle, 2023’te Cadillac Lyriq, GMC Hummer EV ve Chevrolet Bolt EUV’yi Orta Doğu pazarına sunan Amerikalı üretici General Motors’un izinden gidiyor. Elbette, Orta Doğu’da EV artışı potansiyelini gören tek ülke ABD değil. Dünya çapındaki satışların %60’ını karşılayarak EV’lerde baskın bir küresel güç olan Çin’in Orta Doğu’da öncü konumda olması hiç de şaşırtıcı değil.
BAE, Çin menşeli elektrikli araçlara karşı oldukça olumlu bir yaklaşım benimsedi. BAE’nin Çin’in kurucu üyeleri arasında yer aldığı BRICS siyasi ve ticari organizasyonuna katılımı, bu iş birliğini daha da güçlendirdi. BAE’de EV’leri piyasaya süren Çinli üreticilerin sayısı 2023’te iki katına ulaştı ve BAE, Çin’in en büyük 10 araç ihracat pazarı arasında dokuzuncu sırada yer alarak yaklaşık 159.000 adet sevkiyat gerçekleştirdi.[11]
2024 yılında Dongfeng Motor’un bağlı kuruluşu Venucia, çeşitli bölgesel ortaklarla birçok stratejik anlaşma imzalarken, Arcfox ve Skyworth Auto da milyarlarca dolar değerinde araç ithalat anlaşmaları yaptı.
Merkezi Shenzhen’de bulunan BYD Auto, Orta Doğu’daki varlığını geliştiren başka bir Çinli EV üreticisidir. Tesla ve Volkswagen’in ID.4 gibi rakip elektrikli araçların Ürdün’de yeşil ulaşıma olan ilgiyi artırdığı bildiriliyor. BYD’nin şarj edilebilir hibrit araçları ve EV’leri, Mısır’da kısmen taksi pazarına odaklanarak daha yerleşik markalarla etkili bir şekilde rekabet etmeyi başarıyor.
Orta Doğu’da EV’lere geçişin ardındaki olumlu ivmeyle, gözleri geleceğe çevrildi. Yeşil araç üreticileri için bu süreçte hangi tehlikeler var ve bu tür teşvik edici bir yörüngede buluşmak için hangi adımlar atılabilir?
Yenilik, EV engellerinin aşılmaz olmadığını kanıtlıyor
Pozitif tanıtım ve sağlıklı satış, doğru yönde atılan adımlardır. Ancak sağlam bir destek altyapısı olmadan Orta Doğu’daki EV devrimi, başlangıçtaki vaatlerini yerine getiremeyebilir.
Yerel üreticiler araçlarına güç sağlamak için batarya tedarik edemezlerse veya alıcılar yetersiz şarj seçenekleriyle karşı karşıya kalırsa tercih yaparken ekonomik etkenleri dikkate alacak ve fosil yakıt alternatiflerine geri döneceklerdir.
Neyse ki birçok ülke sürdürülebilir motor kullanımı için altyapı oluşturmak üzere hızla hareket ediyor.
BAE bu yıl Ras Al Khaimah Ekonomik Bölgesi’nde yarı iletken batarya hücreleri üretmek için 40 GWsa kapasiteli bir giga-fabrika inşa etmeyi planladığını açıkladı.[12] Tesisin yatırımının bir kısmı ABD merkezli batarya üreticisi Statevolt’un 3,2 milyar ABD dolarlık yatırımıyla finanse edilecek. Bölgedeki ilk batarya geri dönüşüm tesisinin planları da hemen ardından geliyor. BAE Enerji ve Altyapı Bakanlığı, Lohum ve BEEAH Group arasındaki bir ortaklık olan bu tesis, enerji depolama sistemleri için uygun olan 15 MWsa kapasiteli bataryaları yenilerken yılda 3.000 tona kadar lityum iyon bataryayı işleyecek.[13]
Endüstri ve Mineral Kaynakları Bakanlığı, Suudi Arabistan da yeni bir EV pil metalleri fabrikasına ve çelik üretim tesisine milyarlarca dolar aktarıyor. Mineral sektörüne 32 milyar ABD doları yatırım çekecek daha geniş bir planın parçası olan bu proje, Suudi Arabistan’ın MENA’nın madencilik ve lojistik merkezi olma hayalinin ayrılmaz bir parçası olarak görülüyor.[14] Bu yatırımın ardından bakanlığa, yabancı şirketler tarafından yüzden fazla araştırma ruhsatı başvurusu yapıldı.
Şarj istasyonlarının da sayısı artmaya devam ediyor. Bölge genelinde EV sayısının nispeten düşük olduğu göz önünde bulundurulduğunda, Orta Doğu zaten 6,5’luk etkileyici bir araç-şarj noktası oranına sahiptir ve 15,9’luk global ortalamanın çok üzerindedir. Bununla birlikte, bu rakam farklı ülkeler arasında önemli bir farklılık göstermektedir. Katar’da 1,8, BAE’de 7,1 ve Suudi Arabistan’da 10,4 olan bu oran, bu bölgelerin geniş coğrafi yapısı nedeniyle yeterli şarj istasyonu sayısının bir lüks değil, zorunluluk olduğunu ortaya koymaktadır.
Kapsamlı bir şarj ağı kurma çalışmaları devam ediyor. BAE’de şarj istasyonlarının sayısı 350’ye çıktı ve Dubai Elektrik ve Su İdaresi (DEWA), 2025 sonuna kadar 1.000’den fazla yeni şarj noktası eklemeyi hedefliyor. Etihad Water & Electricity, ülkenin kuzeyinde bir dizi AC ve DC şarj cihazı kurarak EV şarj cihazı çılgınlığını başlatıyor. TAQA ve ADNOC Distribution, kendi EV şarj istasyonu zincirini kurmak ve işletmek için güçlerini bir araya getirirken, ortaklıklarının gücünü kanıtlıyor.
Suudi Arabistan’da, yasa koyucular çoğu EV’nin geceleri evde şarj edildiğini biliyor. Suudi Elektrikli Araç Şarj Altyapısı Geliştirme Girişimi, 2025 yılı sonuna kadar 50.000’den fazla ev tipi şarj istasyonu kurmayı hedefliyor[15]. Saudi Electric Company aynı zamanda Nissan Motors, Takaoka Toko ve Tokyo Electric Power Company ile EV’lerin yaygın olarak benimsenmesi için hayati önem taşıyan hızlı şarj istasyonlarından oluşan bir ağı ülke genelinde geliştirmek için bir anlaşmaya vardı.[16]
Suudi Arabistan ayrıca teknoloji sayesinde EV şarjının nasıl dönüştürülebileceğini de göstermek istiyor. Otomobil hizmet sağlayıcısı Petromin, ülke genelinde 100 EV şarj noktasının yanı sıra insanların şarj alışkanlıklarını planlamalarına yardımcı olacak bir mobil uygulamayı piyasaya sunmakla görevlendirilmiş Electromin isimli bir yan kuruluş kurdu.
EV’lerin verimliliğini ve geçerliliğini göstermek isteyen Ürdün hükümeti, 10.000’den fazla kamu şarj noktasına yatırım yapmış ve devlet aracı olarak kullanılmak üzere yüzlerce Tesla satın almıştır.
İklim endişeleri
Elektrikli araçlar konusunda Orta Doğu’da hala bazı tereddütler olsa da bu endişeleri gidermek için çalışmalar devam ediyor.
Elektrikli araçlar genellikle sıcak ve kuru günlerin yaşandığı Orta Doğu ikliminden daha serin ve nemli iklimler için geliştirilmiştir. 35 ºC’nin üzerindeki sıcaklıkların potansiyel sürüş mesafelerini %17’ye kadar azaltabileceğinin öne sürüldüğü bir çalışmada bu tür koşulların batarya performansını etkilediği gösterilmiştir.[17]
Ancak üreticiler bu sorunun farkındalar ve çözümleri özelleştirmek için çok çalışıyorlar. Özel EV bileşenleri aşırı sıcaklıklara dayanacak şekilde tasarlanıyor ve batarya ömrünü korumak ve performans seviyelerini uyumlu hale getirmek için soğutma sistemleri hızla geliştiriliyor.
“Menzil kaygısı” olarak da adlandırılan ve EV’lerin tek bir şarjla yalnızca sınırlı bir mesafe kat edebileceğine dair endişeler de devam ediyor. Bu algı, bölgenin geniş ve acımasız çöl ortamı göz önüne alındığında Orta Doğu’da ciddi bir sorun. Öte yandan yeni nesil EV’ler bu durumu değiştirmeye başladı bile. Testler sonucunda Tesla, NIO ve Lucid modellerinin de aralarında olduğu Orta Doğu’da bulunan birçok EV modelinin artık şarj başına 800 hatta 960 kilometreyi aşan sürüş menzillerine sahip olduğu görülüyor.[18] Diğer düzinelerce EV, 650 kilometre eşiğini aşmış durumda ve bu tablo, söz konusu etkileyici dönüm noktalarının birer istisna olmaktan ziyade norm haline geldiğini gösteriyor.
Bunlardan biri, Abdul Latif Jameel’in erken yatırımcısı olduğu bir teknoloji şirketi olan Kaliforniya merkezli Rivian tarafından üretilen R1T’dir. Jameel ailesinin Rivian’a olan iddialı desteği, Abdul Latif Jameel’in dünya genelindeki pazarlarda daha sürdürülebilir ulaşım çözümlerine yönelik çalışmalara katkıda bulunma yöntemlerinden yalnızca biridir.
Orta Doğu’da EV’lerin Yükselişi
İnsanlar, sürdürülebilirliğin herkes için gerçek bir seçenek haline geldiği daha temiz, daha hızlı ve daha akıllı bir gelecek ulaşım senaryosunu hak ediyor.
Jameel Motors, 2023 yılının başlarında Fas’ta MG Motor, Mısır’da GAC Motor ve Türkiye’de BYD için resmi ulusal distribütör olarak ulaşım sektörünü elektriğe taşıma ilerleyişini hızlandırdı.
En son olarak Jameel Motors (uluslararası), Çinli dev Zhejiang Geely Holding Group ile çığır açan bir iş birliğini duyurdu. Bu iş birliği, Farizon’un yeni enerjili ticari araç markası için birçok yeni pazar girişi de dahil olmak üzere Farizon Auto Yeni Enerjili Ticari Araçlarını 450 milyondan fazla nüfusa sahip 11 ülkede küresel olarak dağıtacak.
Bu ittifaklar, Jameel Motors’un Orta Doğu, Çin ve Kuzey Afrika’nın çoğunda hibrit ve elektrikli araçlar tedarik etme geleneğine ve özellikle de kendisi yeni enerjili aracı sektörünün asıl öncüsü olan Toyota ile uzun süreli ortaklığına dayanmaktadır.
Diğer önemli ortaklıklar arasında Suudi Arabistan, Fas, Türkiye ve Çin genelinde hibrit Lexus araçları için uzun süreli dağıtım ilişkisi bulunmaktadır. Hibritler, fosil yakıtlı arabalar ile tamamen elektrikle çalışan arabalar arasında gerekli bir basamak taşı olarak kabul edilir.
Abdul Latif Jameel ayrıca Hindistan’daki Greaves Electric Mobility’ye yatırım yaparak iki ve üç tekerlekli elektrikli taşıtların satışlarının ilk kez içten yanmalı eşdeğerlerini aşmasına yardımcı oldu. Bu heyecan verici iş birliği, kentsel kirliliğin azaltılmasına ve elektrikli ulaşıma daha fazla ailenin finansal olarak erişebilmesine yardımcı olacak.
Finansal olarak erişilebilir olma sorunlarını da odağına alan Jameel Finance Mısır’da EV’lerin alımını teşvik etmek için tasarlanmış yeni bir finansman programını bu yılın Haziran ayında başlattı. Bu plan, potansiyel alıcıların beş yıla kadar esnek geri ödeme planları da dahil olmak üzere çeşitli finansman seçenekleriyle 3 milyon EGP’ye (yaklaşık 63.000 ABD doları) kadar değere sahip bir elektrikli araca sahip olmalarına yardımcı olurken sigorta ve bakım için de benzer anlaşmalar sunuyor.
Orta Doğu’nun genel olarak tutarsız finansman rejimleri ve bazı toplumlarda kolay krediye erişim zorlukları göz önüne alındığında, bu tür radikal finansman girişimleri hoş karşılanır.
Orta Doğu, en azından psikolojik olarak elektrikli araçların faydalarını kucaklamaya hazır. BAE ve Umman, net sıfıra ulaşma tarihi olarak 2050’yi belirlerken komşuları Suudi Arabistan 2060 yılında net sıfıra ulaşmayı hedefliyor. Katar ve Mısır, 2030 yılına kadar ulaşım da dahil olmak üzere ağır kirletici sektörlerde sera gazı emisyonlarını önemli ölçüde azaltmayı planlıyor. Bölge genelinde EV altyapısına ve teşvikine milyarlarca insan katılmıştır. Orta Doğu’nun kademeli olarak yeşil araçları almasıyla bu yatırımların geri dönüşü olacaktır. Ancak uzun zamandır petrol ve gaza dayanan bir kültürde, satışların daha olgun pazarlarda elde edilenlerin gerisinde kaldığını kabul etmemek dikkatsiz bir yaklaşım olacaktır. Kamu ve özel sektörleri, küresel ısınmada gidişatı tersine çevirme arayışında ortak bir neden bulmalı ve Orta Doğu genelinde çevreci araçların daha hızlı kullanıma sunulmasını teşvik etmek için tamamlayıcı varlıklarını kullanmalıdır.
Deloitte’un araştırmalarına göre Orta Doğu’daki otomobil alıcıları, “fütüristik görünen, mekanik olarak gelişmiş ve dijital yeniliklerle dolu” modelleri tercih ediyor.[19] Önümüzdeki beş yıl içinde bölgesel EV pazarının değerini üçe katlama potansiyelini gerçekleştirmesi, yasa koyucuların, üreticilerin ve finansörlerin farkındalık sahibi bir halkın satın alma arzularından ilham alması ve buna göre yönünü belirlemesi sayesinde olacaktır.
[1] https://www.iea.org/reports/global-ev-outlook-2024/trends-in-electric-cars
[2] https://www.iea.org/reports/global-ev-outlook-2024/trends-in-electric-cars
[3] https://www.globenewswire.com/news-release/2023/10/04/2754445/0/en/Middle-East-Oil-Gas-Market-Report-Market-Size-Share-Consumption-Production-Historical-and-Forecast-Data-2019-2030.html
[4] https://rhomotion.com/news/the-middle-east-ev-market-trends-investment-and-opportunities/
[5] https://www.rolandberger.com/en/Insights/Publications/EV-Charging-Index-Expert-insight-from-the-Middle-East.html
[6] https://www.deloitte.com/middle-east/en/our-thinking/mepov-magazine/securing-the-future/the-middle-east-goes-electric.html
[7] https://www.reuters.com/business/autos-transportation/saudi-crown-prince-launches-ceer-first-saudi-electric-vehicle-brand-2022-11-03/
[8] https://www.adlittle.com/en/insights/report/global-electric-mobility-readiness-index-gemrix-2023
[9] https://www.iea.org/reports/global-ev-outlook-2024/trends-in-electric-cars
[10] https://jordantimes.com/news/local/jordans-ev-sales-expected-spike-459-2023-report-finds
[11] https://news.cgtn.com/news/2024-03-13/Middle-East-insights-Why-is-UAE-a-target-market-for-Chinese-EVs–1rWBEXns6pG/p.html
[12] https://www.investmentmonitor.ai/news/statevolt-to-build-new-battery-cell-gigafactory-in-uae/
[13] https://rhomotion.com/news/uae-announces-first-battery-recycling-plant/
[14] https://www.spglobal.com/commodityinsights/en/market-insights/latest-news/metals/050822-saudi-arabia-to-develop-ev-metals-steel-projects-as-part-of-32-bil-investments
[15] https://www.evcandi.com/news/saudi-arabia-launches-company-roll-out-ev-infrastructure
[16] https://www.reuters.com/article/business/saudi-electricity-signs-deal-with-japanese-firms-for-first-ev-pilot-idUSKBN1F30U1/
[17] https://info.oregon.aaa.com/aaa-study-whats-the-real-range-of-electric-vehicles
[18] https://www.evspecs.org/electric-cars-with-the-longest-range
[19] https://www.deloitte.com/middle-east/en/our-thinking/mepov-magazine/securing-the-future/the-middle-east-goes-electric.html
Basın Kitine Eklendi
