Küçük işletmeler nasıl büyük bir fark yaratır?

Dubai, BAE 10 Eylül 2025

Son birkaç on yılda Orta Doğu’nun bu kadar hızlı gelişmesini sağlayan ekonomik güçleri göz önünde bulundurduğunuzda, her şeyin ölçeklendirilebilir olduğunu varsayabilirsiniz. Örneğin Suudi Arabistan’ın, 2024 yılında 100 milyar ABD dolarından fazla net gelirle[1] devlete ait dev petrol şirketi Saudi Aramco’ya bakabilir ya da sınırların dışına çıkıp lojistik, gaz, sondaj ve dağıtım işlerinde 50 milyar ABD doları tutarında rapor edilen gelire sahip[2] Abu Dhabi National Oil Company’yi inceleyebilirsiniz. Özel sektörde, birden fazla pazarda birbirini izleyen nesiller boyunca sürdürülebilir başarı elde etmiş olan Abdul Latif Jameel gibi başarılı aile kökenli şirketleri bile dahil edebilirsiniz.

Orta Doğu’nun büyümesinde bu tür işletmelerin kilit bir rol oynadığını inkar etmek mümkün değil. Ancak yalnızca bu gösterişli örneklere bakmak, büyük gerçeği kaçırma riskini doğuruyor: “Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler” (KOBİ) olarak adlandırılan işletmelerin bölgedeki devam eden hakimiyeti.

Tipik olarak 250’den az çalışanı ve 50 milyon ABD dolarından az geliri olan KOBİ’ler, MENA bölgesinde tüm işletmelerin %90’ından fazlasını oluşturuyor[3] ve çiftçilik sektörünün ötesinde, her 10 işten yaklaşık 7’sini sağlıyor[4].

Suudi Arabistan gibi ülkelerde canlı KOBİ ağı, ulusal ekonomiyi destekliyor: Ülke GSYİH’sinin yaklaşık %30’unu oluşturuyor[5] ve 2024’te Suudi Arabistan’da toplu olarak elde edilen 1,09 trilyon ABD dolarının neredeyse üçte birinden sorumlu[6].

Diğer ülkelerde de KOBİ ekosistemiyle ilgili rakamlar benzer şekilde canlı: Örneğin Mısır’da KOBİ’lerin ulusal GSYİH’deki payı 2024 yılına kadar %43’e ulaştı. Türkiye’de KOBİ’ler, istihdamın %70,5’ini ve GSYİH’nin yaklaşık %60’ını oluşturuyor.[7] BAE’de sayısı yarım milyonu aşan KOBİ’ler, petrol dışı GSYİH’nin %63’ünden fazlasını üretiyor.[8] Ürdün’de KOBİ’ler, tüm işlerin %60’ını ve ulusal ihracatın %45’ini sağlayarak ülkenin GSYİH’sinin yaklaşık %50’sine katkıda bulunuyor.[9] Umman’da tüm işletmelerin %98’ini oluşturan KOBİ’ler, petrol dışı GSYİH’nin %33’üne katkıda bulunurken özel sektör iş gücünün yaklaşık %76’sını istihdam ediyor.[10]

Genel anlamda bakıldığında Uluslararası Para Fonu (International Monetary Fund – IMF), Basra Körfezi ülkelerinde KOBİ’lerin, toplam GSYİH’nin %15 ila %30’unu oluşturduğunu tahmin ediyor. Bu, her büyüklükten ekonominin standartlarına göre önemli bir pay demek.[11]

Ulusal varlık fonları KOBİ’leri nasıl destekliyor?

MENAT bölgesi genelinde KOBİ sektörüne olan güven canlılığını koruyor ve KOBİ liderlerinin %70’inden fazlası, yakın gelecekte istikrarlı veya daha iyi finansal performans beklentisi taşıyor.[12] Suudi Arabistan’da devlet, Vizyon 2030 ulusal kalkınma programının bir parçası olarak 2030’un sonuna kadar KOBİ’lerin GSYİH payını %35’e çıkarmalarını planlıyor.[13] Umman’da KOBİ’lerin yılda yaklaşık 50.000 yeni iş yaratması bekleniyor. BAE ise en geç 2031 yılına kadar en az 20 “unicorn” işletme (piyasa değeri 1 milyar ABD dolarından fazla olan startup şirket) türemesini bekliyor.

KOBİ’lerin göreceli önemi ülkeden ülkeye değişiklik gösteriyor, ancak ulusal ekonomiler üzerinde özel bir etkisi olan bazı KOBİ merkez üsleri ortaya çıkıyor.

Finans teknolojisi, e-ticaret ve sağlık teknolojisi gibi “geleceğin sektörlerine” yapılan yatırımlara yönelik sağlıklı iştahtan faydalanarak gelişen teknoloji şirketleri, giderek artan bir şekilde bu merkezleri temsil ediyor. Yapay zeka, nesnelerin interneti, akıllı şehirler ve akıllı arabalar gibi yeni trendlerle birlikte bu teknoloji ağırlıklı sektörler, yatırım açısından bakıldığında nispeten gelecek garantili görünüyor.

Bir çalışmaya göre MENA bölgesindeki yaklaşık 750 küçük teknoloji firması, tek bir yıl içinde ölçeğini büyüttü (en az 1 milyon ABD doları finansmana ulaştı) ve yıllık %50’lik bir büyümeye karşılık olarak toplam 19,5 milyar ABD doları tutarında içe yatırım çekti.[14] Ölçek büyüten 339 şirkete ev sahipliği yapan BAE, MENA’daki artışta başı çekerken bunu sırasıyla Mısır (Ölçek büyüten 140 şirket) ve Suudi Arabistan (Ölçek büyüten 132 şirket) izledi. MENA bölgesinin geri kalanı ise toplam ölçek büyütmenin %20’sinden daha azına ev sahipliği yaptı.

BAE, Suudi Arabistan ve Mısır’ı teknoloji KOBİ’leri için bu kadar verimli bir toprak haline getiren ortak nokta neydi? Güçlü ulusal varlık fonlarına erişim, teknoloji büyümesini destekleme ve fosil yakıt ekonomisinden uzaklaşma amaçlı resmi devlet yönetmelikleri ve lider küresel teknoloji girişimcilerinin dikkatini çeken sağlıklı rekabet.

BAE, ulusal varlık fonlarında başı çekiyor: Abu Dhabi Investment Authority (ADIA), toplam değeri 853 milyar ABD doları olan varlıkları yönetirken Investment Corporation of Dubai (ICD) ise 320 milyar ABD doları tutarında bir fona sahip.[15] Suudi Arabistan’ın Public Investment Find’ı (PIF), 776 milyar ABD doları varlık değeri ile BAE’yi yakından izliyor. Bunun büyük kısmı, daha büyük ve kendi kendini sürdürebilen bir işletmeye dönüşmeye hazır olan küçük ve orta büyüklükteki işletmelere dağıtılmayı bekliyor.

Tüm bu girişimler, canlı bir KOBİ topluluğunun iş yaratma ve finansal büyümenin çok ötesinde faydalar sağladığı göz önünde bulundurularak teşvik edilecek.

KOBİ’ler ülkede yaşam standartlarının yükseltilmesine nasıl yardımcı oluyor?

Bölgesel büyümenin dinamik itici güçleri olarak KOBİ’ler, gelişmekte olan dünyada yaşam standartlarının yükseltilmesi ve eşitliğin iyileştirilmesi için hayati öneme sahip.

Devlet düzeyinde, KOBİ’ler özellikle gelişmekte olan ülkelerde GSYİH’nin önemli bir bölümünü sağlıyor. Örneğin sağlık, konut veya eğitim alanlarında tüm nüfusun iyiliği için kullanılacak bir para sağlıyor.

Daha yerel düzeyde KOBİ’ler milyonlarca kişiye istihdam sağlıyor. Bu işler, işçiler için güvenli bir gelir sunuyor ve ailelerin masaya yemek koymasına, evini ısıtmasına, sağlık masraflarını ödemesine ve modern olanaklara yatırım yapmasına olanak tanıyor. KOBİ’ler, parayı uzak bir kurumsal deve aktarmak yerine yerel ekonomilerde kalmaya, aileleri ve işletmeleri doğrudan desteklemeye teşvik ediyor. Ayrıca, yeşil alanlar ve toplu taşıma sistemleri gibi tesislerin iyileştirilmesini destekleyerek vergileri topluluklara daha yakın tutmaya yardımcı oluyor.

KOBİ’lerin aynı zamanda yerel ekonomileri çeşitlendirmede önemli bir rol oynadığı ve böylece büyük bir işveren bölgeden ayrılsa veya belirli bir sektör gerilemeye girse bile toplumları olası “şoklara” karşı desteklediği biliniyor. Örneğin Suudi Arabistan’da KOBİ’lerin %14’ü perakendeye, %13’ü inşaata ve %10’u yiyecek ve içeceklere odaklanıyor[16] ve bu düşük oranlar, KOBİ ekosisteminin gerçekten çeşitli olduğunu gösteriyor.

Hiper yerel KOBİ’ler, toplum kimliği duygusunu teşvik etmede ve toplumların çalışmasını sağlayan kumaşı güçlendirmede de etkilidir. Bir topluluğun insanlarını ve karakterini, belirli bir yüzü olmayan kurumsal kuruluşlara kıyasla çok daha samimi bir şekilde temsil ediyor. Ayrıca hayır işlerini destekleme eğilimleri de var. Bir anket, tüm küçük işletmelerin yarısından fazlasının hayır amaçlı bağış yaptığını gösteriyor.[17]

KOBİ’lerin artan etkisinden fayda sağlayan bir başka konu da hepimizi etkileyen bir avantaj: çevre.

KOBİ’lerin iklim değişikliğiyle mücadeledeki rolü ne?

Dünya yaklaşan iklim kriziyle yüzleşirken KOBİ’ler çevre için nispeten faydalı olduklarını kanıtlıyor. Küçük işletmeler, büyük şirketlerin amaca yönelik olarak inşa edilmiş tesislere rutin olarak yatırım yaptığı maliyetleri karşılayamadıkları için mevcut binalarda yaşama eğilimi gösteriyor. Bunu yaparken, ihmal edilen altyapıya yeni bir hayat veriyor ve doğal alanlara yayılan daha fazla inşaat yapılmasını önlemeye yardımcı oluyor. Buna ek olarak, daha küçük işletmeler, nihai ürünlerin karbon ayak izini azaltarak yerel kaynaklı malzemelerde uzmanlaşma eğilimi gösteriyor. Benzer şekilde, bu işletmelerin topluluk merkezli olmasından kaynaklı olarak çalışanlarının da işe giderken fosil yakıt kullanmaktan ziyade yürümesi veya bisikletle gitmesi daha olası.

Küresel ısınmanın yaşamlarımızda belirleyici olduğu zorluklar göz önüne alındığında, KOBİ’lerin çevre mücadelesine doğrudan katkıda bulunduğuna dair kanıt bulmak için Orta Doğu’ya bakmak yeterli.

Örneğin Green Touches, BAE’nin Dubai şehrinde bulunan küçük bir çevre dostu çevresel temizlik şirketi. Evleri ve ofisleri temizlemek için sadece nanoteknoloji yoluyla kendi ürettikleri sürdürülebilir ürünleri kullanarak çevreyi tüm toksik kimyasallardan arındırıyor. BAE’de olduğu gibi kuraklığa eğilimli bir iklimde bu şirketin yöntemleri, daha büyük ve daha ticari rakiplerinin tercih ettiğinden daha az su tüketiyor.

Abu Dabi ve Pakistan’ın Lahor şehri arasında bulunan RePlaste örneğine de bakılabilir: RePlaste, “geleceğin mermeri” olarak bilinen ve Sapore adı verilen kendi ticari markalı kompozit malzemesini kullanarak plastik atıkları döngüsel ürünlere dönüştüren sürdürülebilir bir tasarım stüdyosu.

Suudi Arabistan’da SecondSky, çevreyi gelecek nesiller için korumaya çalışırken yerel istihdam fırsatları sağlayan çok sayıda çevre odaklı KOBİ’den biri. Mekke eyaletindeki Thuwal köyünde bulunan SecondSky, seralar için radyasyonu bloke eden nanokompozit malzemeler üretiyor. Tarımda hafif fotonların nüfuz etmesine izin verirken ısı stresiyle mücadele etmek için tasarlanmış olan bu malzeme, bitki dayanıklılığını artırıyor ve büyüme mevsimlerini uzatarak artan nüfusun beslenmesine yardımcı oluyor.

Mısır’da, Jameel Investment Management Company’nin (JIMCO) bir yatırımcısı olan Flexstock, hem tüketicilerin hem de işletmelerin çevrimiçi e-ticaret ve sipariş karşılama operasyonlarını daha verimli ve daha sürdürülebilir bir şekilde yönetmesine yardımcı olan teknoloji destekli sipariş karşılama çözümleri sağlıyor.

Genel kanının aksine bu tür KOBİ’ler, büyüklüğün her zaman önemli olmadığını gösteriyor. KOBİ’ler daha büyük rakiplerine meydan okuyacak kadrolara veya bilançolara sahip olmayabilir, ancak rakamları ve çeşitliliklerinin yanı sıra ivmelerini artıran bireysel tutkuları sayesinde gelişiyorlar.

Ekonomimiz ve çevremiz için önemi göz önüne alındığında, MENAT genelindeki hükümetler KOBİ’leri nasıl destekliyor ve daha fazla yayılmalarını teşvik etmek için başka neler yapılabilir?

Ülkeler KOBİ’leri desteklemek için hangi stratejileri kullanıyor?

Vizyon 2030 stratejisinin ekonomik bağımsızlığın önemini vurguladığı ve ithalata olan bağımlılığı azalttığı Suudi Arabistan’da, KOBİ girişimcilerine canlı destek sağlayan çeşitli girişimler bulunuyor.

Kafalah, Suudi Arabistan’ın resmi Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeler Kredi Garantisi Programıdır ve Eylül 2024 itibarıyla 26,6 milyar ABD dolarından fazla finansman garantisi sağlamıştır.[18] Suudi Merkez Bankası, Ulusal Kalkınma Fonu ve Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler Genel Müdürlüğü ile koordinasyon içinde çalışan Kafalah, 2006 yılındaki kuruluşundan bu yana 23.000’den fazla ve farklı KOBİ’yi destekledi ve yaklaşık bir milyon iş yarattı.

Turizm, imalat ve eğlence gibi sektörleri destekleyen Kafalah, anlaşmalardaki riske maruz kalmanın %95’ini üstleniyor ve 2025 yılında yatırımlarını %20 daha artırmayı hedefliyor. Kafalah tarafından desteklenen işletmeler yüksek büyüme potansiyeline sahip: Mikro işletmelerin %8’i küçük işletmelere, küçük işletmelerin ise %4’ü orta ölçekli işletmelere dönüştü. Zamanla birlikte hareket eden Kafalah, işlem sürelerini 48 günden 36 saate indirmek için yapay zeka odaklı sistemler kullanmaya başladı.[19]

Suudi Arabistan’ın Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler Genel Müdürlüğü (diğer adıyla Monsha’at), 2030 yılına kadar KOBİ’leri ulusal GSYİH’nin %35’ine ulaştırmayı amaçlıyor.[20] Monsha’at, birçok girişiminin yanı sıra Riyad, Al-Khobar Cidde ve Medine’deki destek merkezleri ile Sosyal Kalkınma Bankası’nın Girişimciler Programı’ndaki katılımcılara eğitim ve danışmanlık hizmetleri sunuyor. Monsha’at, özellikle gelişmekte olan e-ticaret alanında girişimciliği desteklemek için 14 şehir ve bölgede bir e-ticaret tanıtım turu düzenledi. Geleceğe bakan Monsha’at, öğrenciler arasında girişimciliğin değerini vurgulamak için bir Üniversite Girişimcilik Konseyi de kurdu.

BAE’de devlet, aynı sanayicilik ruhundan yararlanmak istiyor. 2022 yılında, 2030’un sonuna kadar 8.000 KOBİ ve startup şirket daha geliştirmeyi amaçlayan Girişimci Ulus 2.0 planını başlattı. Selef planı, finansman çözümleri ve dijital araçlara odaklanan 10 ayrı program oluşturdu ve milyonlarca dolarlık bir dizi özel sektör ortağını çekti. BAE ayrıca en iyi girişimcileri bölgeye çekmek için “altın vizeler” de sundu.

Daha küçük komşu ülkeler de benzer şekilde daha fazla KOBİ aktivitesini beslemeye hevesli. Katar, KOBİ’lerin karşılaştığı riskleri ortadan kaldırmak için kredi ve garanti sağlayan Al Dhameen ve Katar Kalkınma Bankası ve Katar Üniversitesi ile girişimci destek ortaklığı olan Ma’an gibi özel finansman araçlarının lansmanını yaptı. Umman, bir Girişimcilik Kartı planı da dahil olmak üzere KOBİ’lerin büyümesini desteklemek için kendi başına birkaç girişim tasarladı ve şu anda yaklaşık 30.000 KOBİ için eğitim ve finans fırsatlarına ayrıcalıklı erişim sağlıyor.

Daha geniş bir bölgeye bakıldığında Mısır, KOBİ’leri teşvik etmek için yeni vergi yasaları uygulamaya koydu. “6 No’lu Kanun”, KOBİ’ler için vergi kesintileri ve basitleştirilmiş bir muhasebe süreci sunmakta olup, buna 200.000 ABD dolarının altındaki gelirlere sahip işletmeler için en fazla %1’lik vergi oranı ile birlikte damga ve sermaye kazançları vergisinden muafiyetler de dahildir. Bu yılın başlarında Türkiye de benzer şekilde, döviz dalgalanmalarına duyarlı ihracat işletmeleri ve şirketleri için, bir kısmı KOBİ’ler için ayrılan 1,13 milyar ABD doları tutarında yeni bir destek paketi duyurdu. Ticari yönetimi basitleştirmek ve ekonomideki enflasyon etkilerini sınırlamak için yasama çalışmaları devam ediyor.

Ancak bu tür destekleyici program altyapıları olmasına rağmen bölge genelinde KOBİ dinamizmine enerji vermek için daha fazlası yapılabilir.

Finansmana erişim, KOBİ büyümesinin önünü açmak için neden hayati önem taşıyor?

Başlıca zorluklardan biri, bölgedeki KOBİ’lerin finansmana daha iyi erişime ihtiyaç duyması. Dünya Ekonomik Forumu (World Economic Forum – WEF), MENAT’taki tüm kayıtlı şirketlerin %96’sını temsil eden KOBİ’lerin, operasyon ve sermaye için bankadan alınan borçların yalnızca %8’ine erişimi olduğunu bildiriyor.[21]

WEF, bu dengesizliğin ele alınması için, KOBİ’lerin kredibilitesini hesaplamak ve finansal ömürlerine olan güvenlerini artırmak amacıyla düzenli bir denetim ve yasal çerçeve gerektiğini bildiriyor. Bunun merkezinde devletler, denetçiler, bankalar ve özel yatırımcılar tarafından tasarlanmış ve standartlaştırılmış araçlara dayanan, yaygın olarak kabul edilen bir “krediye hazır olma” sistemi yer alıyor.

Bu tür bir girişimin temelini oluşturmak için her bir ülkede mülkiyet haklarını, sözleşme yaptırımlarını ve teminat ve ödeme aczi rejimlerini güçlendiren yasaları içeren çok sayıda yeni düzenleme yapılması gerekiyor. Bu tür önlemlerin, hem özel yatırımcıların hem de devlet yatırım araçlarının güven düzeyleri üzerinde somut bir etkisi olabilir. Bunlar bir araya geldiğinde, daha sağlam bir yasal ortamın her yıl milyonlarca yeni işin kapısını açabileceği tahmin ediliyor.[22]

Yasa koyucular, fikri mülkiyet ve veri koruma ile ilgili düzenlemeleri resmileştirerek özellikle teknoloji gibi gelişen sektörlerdeki yenilikçilere hitap edebilir. Yatırımın her dolarının hissedarlar için maksimum değerini geri getirmesi başka nasıl sağlanabilir ki?

İlk halka arzlar (initial public offering – IPO), bölgedeki KOBİ’leri desteklemek, sermayeye erişim sağlamak ve bir şirketin profilini yükseltme fırsatı sunmak için başka bir potansiyel strateji. Böyle bir adım dikkatli bir şekilde önceden planlama gerektirir: İşletmelerin doğru pazarı seçmesi, vergi sonuçlarını değerlendirmesi, ilk halka arz sonrası temettüleri planlaması ve şeffaf finansal verilerin hazır olmasını sağlaması gerekiyor. Ana piyasa eşdeğerlerine kıyasla halka arz zorunluluğu daha az olan Suudi Arabistan’ın Nomu ve Abu Dabi’nin ADX Growth Market gibi paralel hisse senedi piyasaları, daha küçük şirketlerin büyüme finansmanı elde etmeleri için bir yol sunuyor.

KOBİ sektörünün ihtiyaçlarını karşılamak için yukarıdaki taktiklerin pek çoğunun bir arada kullanılması gerekiyor. İstihdam, gelir ve GSYİH artmaya devam ederse bunların tümü doğrulanacak.

KOBİ ekosistemini başka hangi politikalar destekleyebilir?

Dünya genelinde KOBİ’lerin gelişmesini sağlamak için olası yolları gösteren başarılı stratejiler uygulanıyor.

Örneğin Kanada, Fransa, Malezya, Birleşik Krallık ve ABD’de KOBİ’ler “ulusal şampiyon” programları aracılığıyla ikili finans ve danışmanlık desteğine erişebiliyor. Bunlar arasında dijital pazarlama, liderlik becerileri ve deniz aşırı ticaret gibi kritik disiplinler hakkında bire bir danışmanlık yer alıyor ve bunlar, günümüzün rekabetçi pazarında başarı için hayati araçlar. KOBİ liderleri aynı zamanda çeşitlilik içeren demografileri nasıl iş gücüne çekeceğini ve büyüdükçe ÇSY güvenilirliği için çok önemli olan sürdürülebilirliği benimsemeye nasıl hazırlanacağını da öğreniyor.

Deneyimlendiği üzere en başarılı destek programları, titiz bir seçim süreci gerektiriyor. Bu süreçte çözümler belirli ihtiyaçlara göre uyarlanıyor, bağlılık için teşvikler sunuluyor ve yerleşik özel sektör oyuncularının becerilerinden yararlanılıyor.

Dünya Bankası Grubu (World Bank Group – WBG), gelişmekte olan bölgelerde benzer stratejilere ilham verebilecek başarılı KOBİ destek girişimlerinin birkaç örneğini öne çıkarıyor:[23]

Birleşik Krallık, araştırma ve geliştirmeye katılan KOBİ’ler için vergi kredileri sunuyor.
Kanada ve Malezya, uzak topluluklardaki girişimcilerin desteğe erişmesine yardımcı olmak için mobil KOBİ ağları işletiyor.
Hindistan, tedarik fırsatlarına kolay erişim sunuyor.
Nijerya, küçük işletmeler için BT stratejileri konusunda rehberlik sağlıyor.
Guyana, çevre dostu işletme konseptlerini gerçeğe dönüştürmek için bir Yeşil İş Teknolojisi Fonu işletiyor.

Küresel bankacılık sisteminin de üzerine düşen rolü oynaması ve ortaya çıktığı her yerde yenilikler için finansal destek sağlaması gerekiyor. Özgürlük ve büyüme yalnızca finansal kapsayıcılık kültürü içinde ortaya çıkarılabiliyor ancak bu, yaşadığımız gerçeklikten çok uzak. Bunun yerine, yaklaşık 1,7 milyar insanın temel bankacılık ve finans olanaklarına erişiminin olmadığı, dolayısıyla küresel nüfusun neredeyse dörtte birinin güvenli bir şekilde para ödünç alamadığı ve yoksulluktan kurtulmak için yatırım yapamadığı bir dünyada yaşıyoruz.

WBG’nin Universal Financial Access 2020 girişimi, işlem hesapları aracılığıyla para alabilen (kredi isteyen KOBİ’ler için zorunluluk) yetişkin sayısını artırmayı amaçlıyor.[24] Yine de ekonomik açıdan sorun kaynağı olan noktalar var ve dünya genelinde finansal olarak dışlanan insanların %75’i, Türkiye ve Mısır gibi önemli ekonomiler de dahil olmak üzere sadece 25 ülkede ikamet ediyor. KOBİ ekosistemine güçlü bir şekilde hız vermek için bu ısrarlı dengesizliğin ele alınması gerekiyor.

Özel sermaye, KOBİ’lerin büyümesini desteklemeye nasıl yardımcı olabilir?

KOBİ’lerin büyümesini desteklemek için, devlet tarafından işletilen finansal ve düzenleyici çerçevelerin yanı sıra özel sermayenin de önemli bir rolü var.

Özel sermaye sabırlı sermayedir, kısa vadede muazzam bir getiri sağlaması gerekmez. Bunun yerine daha uzun vadeli, sürdürülebilir faydaların peşinde, değişen dünyamızın dalgalanmalarını ortadan kaldırmak için gelecek vadeden KOBİ’leri ve yenilikçi fikirleri destekleyebilir.

Özel sermayeyi gelecek vadeden iş faaliyetine yönlendirmek Jameel Investment Management Company’nin (JIMCO) temel hedefidir. JIMCO, 2018 yılından bu yana büyüme ve dünya çapındaki pazarların ve toplulukların dinamizmine katkıda bulunma potansiyeli olan ekiplere ve teknolojilere sermaye sağlıyor. BAE’nin önde gelen finansal platformu Ziina gibi KOBİ’ler, bireyleri ve işletmeleri anında ödeme almaları için güçlendiriyor. Ziina, 2021’den bu yana, yıldan yıla 10 katlık kayda değer bir büyüme ile yılda 800 milyondan fazla dirhem işleme aldı. Diğer örnekler arasında, geliştirici dostu API’ler oluşturan Riyad merkezli bir B2B finans teknolojisi platformu olan Lean Technologies veya Bahreyn merkezli bir kripto varlık ticaret platformu olan Rain Financial sayılabilir.

Jameel ailesi aynı zamanda elektrikli kamyon öncüsü RIVIAN ve elektrikli uçak yenilikçisi Joby Aviation’da erken yatırımcıydı ve bu iki eski KOBİ, zamanla kayda değer bir büyüme elde etti.

Basit gerçek şu ki, küresel tarifelerin ve ticaret savaşlarının yeni normu oluşturuyormuş gibi göründüğü belirsiz bir dünyada KOBİ’ler, yalnızca büyümeyi teşvik etmekle ve yerel işler sağlamakla kalmayıp aynı zamanda en çok ihtiyaç duyulan topluluklarda parayı muhafaza ederek değişen rüzgarlara karşı koruma sağlayabiliyor. Bunlar, özellikle inovasyon ve tutkunun yüksek olduğu ancak finansal erişimin zayıf olabileceği savunmasız ekonomilerde enerjik kamu ve özel sektör desteğini garanti ediyor. Tanımı gereği KOBİ’ler küçük ölçekli olabilir ancak daha sürdürülebilir ve adil bir gelecek elde etmedeki rolleri muazzam.

MENA’daki KOBİ’ler: beş pratik bilgi

MENA bölgesindeki işletmelerin yüzde kaçı KOBİ?
MENA bölgesindeki tüm işletmelerin %90’ından fazlası küçük ve orta büyüklükteki işletmeler (KOBİ).
KOBİ’ler bölgede ne kadar istihdam sağlıyor?
KOBİ’ler, MENA bölgesinde çiftçilik sektörünün dışında tüm işlerin yaklaşık %70’ini sağlıyor.
Suudi Arabistan’ın 2030 yılına kadar GSYİH’ye KOBİ katkısı için hedefi ne?
Suudi Arabistan, Vizyon 2030 programının bir parçası olarak 2030’un sonuna kadar KOBİ’lerin GSYİH’ye katkısını %30’dan %35’e çıkarmayı hedefliyor.
MENA’daki KOBİ’lerin yüzde kaçı banka kredisine erişebiliyor?
MENA’daki tüm kayıtlı şirketlerin %96’sını temsil etmesine rağmen KOBİ’ler, banka borçlarının sadece %8’ine erişebiliyor.
Teknoloji startup şirketlerinin “ölçek büyütmelerinin” büyük çoğunluğuna kaç ülke ev sahipliği yapıyor?
MENA bölgesinde tüm teknoloji startup şirketi “ölçek büyütmelerinin” %80’inden fazlasına üç ülke (BAE, Mısır ve Suudi Arabistan) ev sahipliği yapıyor ve BAE, ölçek büyüten 339 şirketi ile birinci sırada yer alıyor.