Suudi Arabistan, büyük bir yatırım programı ile kültürel turistleri hedefliyor

Suudi Arabistan, UNESCO‘nun yeni dünya mirası tescili ve ülke çapındaki yatırımlar sayesinde bir kültürel turizm cazibe merkezi haline gelmeyi amaçlıyor.

Suudi Arabistan yaşamında, ülkenin Vizyon 2030 belgesinde çerçevesi çizilen cesur dönüşüm programından etkilenmeyen çok az alan var. Ülkenin, iş dünyasından sağlığa, sosyal gelişmeler ve eğitime kadar sürdürdüğü tutkulu reformlar, dünya çapında ilgi çekiyor ve tüm yurttaşları için parlak bir gelecek sağlamaya yardımcı oluyor.

Vizyon 2030 belgesinde sık sık atıfta bulunulan ticari ve yatırım amaçları arasında ülkenin çoktan önemli bir ilerlemenin sağlandığı turist ve kültürel sektörünün geliştirilmesi de yer alıyor.

Arap Yarımadasının doğusunda bulunan El Ahsa vahası, 2018 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesine eklenen üç yeni yerden birisi oldu ve Westminster Abbey (Birleşik Krallık), Büyük Kanyon Doğal Parkı (ABD), Çin Seddi (Çin) ve Giza’dan Dashur’a (Mısır) piramit alanlarını da içeren Memphis ve nekropolisi gibi benzerleri ile eşit statüye kavuştu.

Aslında son on yıl içinde Suudi Arabistan’da bulunan beş yer UNESCO Dünya Mirası Listesine eklenmiştir: El-Ahsa vahasının yanı sıra Hail bölgesindeki kaya sanatı (2015), tarihi Cidde (2014), Diriyah’taki Tarif mahallesi (2010) ve Madain Saleh (2008)[1] alanlarının tümü küresel önemi olan tarihi miras yerleri olarak tanınmıştır.

Ülkenin en yeşil bölgelerinden birisi olarak bahçe, kanal ve kaynak sularının yanı sıra tarihsel binalar, kentsel doku ve arkeolojik alanların bulunduğu El-Ahsa ayrıca 2,5 milyon hurma ağacına ev sahipliği yapmaktadır[2]. Geçmişi M.Ö. 5.000 yıllarına dayanan ve UNESCO’ya göre “benzersiz bir coğrafi manzara ve insanın çevre ile etkileşiminin istisnai bir örneği[3]” olan El Ahsa kentinde, geçmişi Neolitik döneme kadar uzanan, 9.000 ilâ 11.000 yıl öncesine dayandığı düşünülen insan yerleşimlerine dair kanıtlar vardır[4].

Suudi Turizm ve Ulusal Miras Komisyonu (SCTH), UNESCO’nun El Ahsa’yı tanıma kararının ardından bölge içinde ve çevresinde, yakınlardaki tarihsel miras alanları ve binalarının restore ve rehabilite edilmesini ve bölgesel bir müze kurulmasını içeren birçok yatırım programını açıkladı.

Suudi Arabistan, UNESCO’ya Kasım 1946’da katılmıştır; ancak Suudi Arabistan’ın başlıca MENAT kültürel turizm destinasyonlardan birisi olarak artan önemine güç katan yalnızca dış tanıma değildir. Vizyon 2030 hedeflerinin gerçekleştirilmesine yardımcı olmak ve Suudi Arabistan’ın kültürel cazibe merkezlerinde bir rönesansa ön ayak olmak için önemli devlet ve özel sektör yatırımlarından da yararlanılmıştır.

“Turizm ve eğlence sektörlerinde, en yüksek uluslararası standartlarda cazibe merkezleri oluşturacağız… ve tarihsel ve miras alanlarımızı hazırlayacak ve geliştireceğiz.”

– Vizyon 2030

Dünya standardında bir deneyim sağlamak

Eylül 2018’de Kral Salman tarafından, Riyad’a sadece 40 kilometre uzaklıkta, 334km²‘lik bir eğlence, spor ve kültür alanı açıldı. Veliaht Prens Muhammed Bin Salman da Suudi Arabistan Kamu Yatırım Fonu (PIF) tarafından desteklenen ve 2030 yılı itibarıyla 17 milyon ziyaretçi çekmeyi hedefleyen Qiddiya’nın resmi açılışına katılanlar arasındaydı[5]. Qiddiya’nın Suudi yurttaşlarına dünya standardında eğlence seçenekleri sunarak daha önce olsa yurtdışında harcanacak olan milyarlarca turizm dolarını çekmesi umuluyor.

Başka yerlerde de aynı etkileyici hızda kültürel gelişme yaşanıyor. Fransız hükümeti ile 10 yıl süreli bir ortaklık uyarınca, El Ula bölgesini bir “kültürel turizm merkezine[6]” dönüştürmek için tasarlanmış ve 20 milyar ABD Doları tutarında olması beklenen bir yatırımla arkeolojik kazılar, ulaştırma altyapısı ve müze ve otellerin tümü tamamlanacak.

Taif’te her yıl düzenlenen kültür ve sanat festivalini desteklemek için 10.000.000 m² alanı kapsayan Souq Okaz Şehri imar programına ek olarak 2 milyar ABD Doları tutarında bir yatırımda bulunulması bekleniyor[7].

Suudi Arabistan’ın zengin mirasını iyileştirmek

Cidde’de Abdul Latif Jameel ve sosyal girişim kuruluşu olan Community Jameel, Suudi Arabistanlı sanatçılar, oyun yazarları, fotoğrafçılar, film yapımcıları ve girişimcilerin birbirlerini desteklemesi, önerilerde bulunması ve iş birliği yapması için ortak bir ortam oluşturacak 17.000 m² alana sahip bir sanat merkezi olan Hayy: Kreatif Merkezi aracılığıyla ülkenin zengin kültürel cazibe merkezlerini iyileştirmek için var gücüyle çalışıyor.

Jameel Geleneksel Sanatlar Merkezi (Al Balad) ve Cidde Heykel Müzesi ile birlikte Cidde’deki kültürel destinasyonlar üçlüsünün bir parçasını oluşturarak hükümetin canlı, genç bir nüfus ve dünyanın dört bir yanından ziyaretçilere yeni kültürel kaynaklar sağlama hedeflerinin gerçekleşmesine yardımcı olacak bu etkinlik alanında hem yerel hem de uluslararası modern sanat sergileri düzenlenecek.

 “Krallık içinde daha fazla müze açacağız, yeni turistik ve tarihsel merkezleri ve kültürel etkinlik alanları hazırlayacağız ve hac deneyimini iyileştireceğiz.”

– Vizyon 2030

Art Jameel Direktörü Antonia Carver, şunları belirtti: “Geçtiğimiz yıllarda, özellikle de Suudi Sanat Konseyi, Genel Eğlence İdaresi, Genel Kültür İdaresi, MiSK Vakfı ve Sanat Bakanlığı tarafından muazzam atılımlar gerçekleştirildi; ancak Cidde’ye gelen uluslararası uygulamacı sayısı hala göreceli olarak düşük. Bu Hayy’ın yapmayı umduğu şeylerden birisi: Bir yerel-uluslararası alışveriş sağlamak istiyoruz.”

Community Jameel ve genel anlamda Abdul Latif Jameel organizasyonu, sağlam ekonomik altyapı ve sağlıklı yaşam ortamlarının yanı sıra güçlü ve canlı bir kültürel ortamının ebedi önemini takdir ederek Suudi Arabistan’ın süregiden dönüşümünü destekleme ülküsüne adanmıştır.

[1] Saudi Arabia’s Al-Ahsa desert oasis becomes UNESCO World Heritage site, Arab News, 30 June 2018.

[2] Al-Ahsa Oasis, an Evolving Cultural Landscape, UNESCO, accessed October 2018

[3] Al-Ahsa Oasis, an Evolving Cultural Landscape, UNESCO, accessed October 2018

[4] UNESCO World Heritage listing to support Saudi cultural tourism, Oxford Business Group, 14 August 2018

[5] Saudi Arabia’s Qiddiya project to create a self-sustaining ecosystem, Thomson Reuters Zawya, 23 September 2018

[6] UNESCO World Heritage listing to support Saudi cultural tourism, Oxford Business Group, 14 August 2018

[7] UNESCO World Heritage listing to support Saudi cultural tourism, Oxford Business Group, 14 August 2018