Gözler Mısır’da

Bir zamanlar dünyanın en gelişmiş ve güçlü antik medeniyetlerinden birinin beşiği olan Mısır, Orta Doğu ve Kuzey Afrika bölgesindeki en büyük otomotiv pazarlarından biri olma konusunda gizli bir potansiyele sahiptir, ancak şimdiye kadar bu potansiyel değerlendirilmemiştir. Bu, değişimin başlangıcı mı? Mısır’ın Ülke Direktörü Tarek Abdullatif ile, gelişen Mısır otomotiv pazarı, Abdul Latif Jameel Motors’daki 30 yılı aşkın deneyimi ve işletmenin bir sonraki büyüme aşamasına liderlik etme planları hakkında konuştuk.

Tarek Abdullatif’in Abdul Latif Jameel’e katılmasından bu yana otuz yıldan uzun bir süre geçti; ancak şu an şirkete olan tutkusu ve geleceğe yönelik vizyonu, 1991 yılında ilk kez katıldığı zamanki kadar güçlü.

Abdul Latif Jameel’in iş ilanını ilk gördüğünde, Mısır’daki Kahire Üniversitesi’nde işletme bölümünü henüz bitirmişti. Bu markayı duymuştu ve büyük bir şirket olduğunu biliyordu. bu nedenle işe başvurdu ve Suudi Arabistan’daki Abdul Latif Jameel Motors’da Lexus satış sorumlusu olarak işe başladı. O zamanlar, şirket zaten kendi pazarında tanınıyordu ancak küresel olarak henüz gelişmekteydi.

1995 yılına gelindiğinde, Tarek’in ürün ve teknik bilgi konusundaki ilgisi ve uzmanlığı, satış departmanından pazarlama departmanına bir ürün planlama uzmanı olarak geçmesine neden oldu. Potansiyeli şirket tarafından desteklendi ve şirketteki kariyer potansiyeline ulaşmasını sağlamak için özel eğitim ve koçluk alarak “yüksek performanslı bireyler” programına (bugünkü adıyla Abdul Latif Jameel Yönetici Yetiştirme Programı) alındı. Daha sonra birkaç terfi aldı ve 2005 yılına kadar Pazarlama Departmanı altındaki planlama grubunun genel müdürüydü.

Tarek hala Suudi Arabistan’da bulunuyordu, ancak Abdul Latif Jameel’in Daihatsu markasını Mısır’da piyasaya sürmek istemesinin ardından Mısır ülke müdürü olarak Kahire’ye geri taşındı.

Tarek “Kahire’ye geldim ve ekibi kurmaya yardımcı oldum. Lansman için tüm hazırlıkları yönettik, satış ağını, satış sonrası satışları, her şeyi kurduk. Haziran 2006’da piyasaya büyük bir başarıyla girdik” diye hatırlatıyor.

Sonraki 10 yıl içinde şirket Mısır ve Kuzey Afrika’daki operasyonlarını önemli ölçüde genişletti ve Ford, Hino Trucks ve Ford Trucks gibi bir dizi başarılı lansman gerçekleştirdi. 2020 yılında, farklı markada taşıtların satıldığı bir otomotiv perakende ağı olan Auto Store’un lansmanını yönetti.

Mısır Ülke Müdürü olarak sorumlulukları üç ana otomotiv iş birimini kapsamaktadır: Auto Jameel; dağıtım, ağ geliştirme, perakende satış, satış sonrası hizmetler vb. dahil olmak üzere Mısır Ford’un resmi distribütörlüğü; Hino ağır vasıtalarını ve Ford ağır vasıtalarını içeren ağır vasıta distribütörü ALJICO Misr.

Abdul Latif Jameel aynı zamanda Mısır’da MG, Peugeot, Renault ve Mitsubishi’nin resmi bayisidir ve ikinci el taşıt (POV) pazarında “Auto Store” markası altında hızla büyümektedir.

Değerlendirilmemiş potansiyel

Mısır otomotiv pazarı genellikle muazzam ancak değerlendirilmemiş potansiyeliyle anılır. Türkiye veya İran ile kıyaslanabilir büyüklükteki nüfusu 2022 yılında 108 milyona ulaşan bir ülkede satışlar yılda yaklaşık 600.000 ila 800.000 adet, belki de iyi yıllarda 1.000.000 adet olmalıdır. Ancak pratikte Mısır’daki otomotiv satışları asla 300.000’e ulaşmamıştır. Neden? Belirli aralıklarla yaşanan ekonomik (ve politik) istikrarsızlık döngüleri ve hane halkının harcanabilir gelirine kıyasla taşıt fiyatlarının yüksek olması.

Tarek, 107 milyonu aşan nüfusun yalnızca %5’inin bir araba alabilecek finansal güce sahip olduğunu ifade ediyor. Bu, 15 veya 20 yıl önce Çin’dekine benzer bir durum. Halbuki, Çin otomotiv pazarı on yıldan daha uzun süren bir büyüme ile dünyanın en büyük pazarı haline gelmiş olsa da; Mısır, istikrarsızlık ve düşük ücretler döngüsünde sıkışıp kalmış bir ülke. Buna rağmen Tarek, eninde sonunda bu ülkenin otomotiv pazarının potansiyelinin gerçekleştirileceği konusundaki iyimserliğini koruyor.

Tarek “Talep kaybolmaz. Talep her zaman gerçek anlamda büyüyecektir, çünkü yılda %2,5 oranında büyüyen büyük bir nüfusa sahibiz. Ancak bu talebi karşılamak, ekonomik duruma ve pazardaki iniş ve çıkışlara bağlıdır. Bunu çözebilirsek, talebin patlayacağını ve fırsatların geleceğini düşünüyorum,” diyor.

Elbette hükümetin izleyeceği strateji yalnızca Mısır’daki sosyoekonomik dalgalanmayı düzeltmek için değil, aynı zamanda ülkenin otomotiv pazarının gelişimini şekillendirmek için de çok önemlidir.

En büyük iki politika, montajı yapılmamış otomobil (SKD) ve montajı yapılmış otomobil (CKD) yerel montajı ve elektrikli taşıtlar (EV) üzerine odaklanmaktadır. Hükümet, 2022 yılının başlarında yeni otomotiv stratejisinin en son sürümünü tanıttı. Bu strateji, üretilen ve montajı yapılan yerel taşıt sayısını artırmayı ve bölgesel bir üretim merkezi haline gelmek ve ihracatları artırmak için sektörün rekabet gücünü geliştirmeyi amaçlamaktadır^[1].

Ayrıca, yerel olarak monte edilmiş elektrikli taşıtlar için sunulacak teşviklerin ve gayrimenkul geliştiricilerini yeni konut ve ticari projelerde şarj noktaları kurmaya zorlamaya yönelik tekliflerin çerçevesini belirlemiştir.

Elektrikli taşıtlara geçiş

Son beş yılda, elektrikli taşıtlar dünya genelindeki otomotiv pazarlarını yeniden şekillendirdi. Mısır, elektrikli taşıt devrimini benimsemeye heveslidir, ancak ülkenin elektrikli taşıt pazarı hala çok yeni bir aşamadadır.

Şu anda Mısır’da resmi bir elektrikli taşıt distribütörü bulunmamaktadır ve yollarda görülen az sayıdaki elektrikli taşıtın Çin veya Avrupa’dan ikinci el paralel ithalat ile gelmiş olma ihtimali yüksektir. Özellikle BM’nin iklim değişikliği konferansı COP 27’nin Kasım 2022’de Sharm El Sheikh’te yapılacak olması nedeniyle hükümet bu durumu değiştirmek istiyor.

Hükümet ilk olarak Kahire, Giza, İskenderiye ve Sharm El-Sheikh valilikleriyle birlikte 450 milyon Mısır lirası tutarında ve 18 ay içinde tamamlanması planlanan 3.000 elektrikli taşıt şarj istasyonunun yönetimi ve işletilmesi için bir ihale başlattı^[2]. Ayrıca 2023 yılında Mısır’ın ilk elektrikli otomobilini üretme planını duyurdu ve elektrikli taşıtların piyasaya uyum sağlaması için ağırlıklı olarak motor hacmini temel alan yürürlükteki otomotiv düzenlemelerini güncellemekle meşgul.

Tarek, “Hükümet, verdiği destekle herkesin elektrikli taşıtlara erişebilmesini arzuluyor. İnsanlar geleceğin elektrikli taşıtlarda olduğunu ve yakında Mısır’da bu taşıtları göreceklerini biliyorlar, ancak bu zaman alacak. Sadece altyapıyı inşa etmek ve arzı artırmak için değil, aynı zamanda talep yaratmak için de çabalıyoruz. Şu anda Mısır’da bir elektrikli taşıt satın almak yüksek riskli bir karardır. İnsanların artık durumun böyle olmayacağından emin olması ve elektrikli taşıtları tercih etmeye teşvik edilmesi gerekir. Bu gerçekleştiğinde, Çin’de gördüğümüz gibi ilerlemenin son derece hızlı olacağını düşünüyorum.” diyor.

En heyecan verici küresel otomotiv pazarlarından birinin Çin olduğuna inanıyor. Çin teknolojisi, kalitesi ve pazarlama becerileri ile Batı’nın standartlarını ve beklentilerini hızla yakaladı. Ancak Çinli markaların hala daha zayıf olduğu yerlerde ihracat deneyimleri var. Çinli markalar yakın zamana kadar daha çok yerel pazara odaklanmıştı. Odak noktaları küresel pazara yöneldikçe onları tedarik zinciri, lojistik, satış sonrası hizmet ve müşteri tercihleri açısından destekleyecek fırsatlar da bulunmaktadır.

Tarek, “Abdul Latif Jameel, Orta Doğu ve Kuzey Afrika için harika bir köprü olabilir. Bölgeyi çok iyi biliyoruz. Sistem ve altyapımız mevcut. Markaların sıfırdan kendi başlarına pazarı inşa etmesi gerekmiyor, bu süreci mümkün olduğunca basit ve pürüzsüz hale getirmek için onlarla ortaklık yapabiliriz” diyor.

Dijital gelecek

Abdul Latif Jameel Motors’un Mısır’daki kendi büyüme planları ile ilgili olarak Tarek’in önümüzdeki birkaç yıl içinde işletmenin gelişimini destekleme potansiyeline sahip olduğuna inandığı iki strateji vardır. Biri dijitale yatırım yapmak, diğeri ise yeni ortaklıklar kurmak.

Birden çok markanın satıldığı showroom’lar Mısır’da çok popülerdir. Ancak bu showroom’ları inşa etmek, geliştirmek ve pazarlamak karmaşık, pahalı ve zaman alıcıdır. Araştırmalar, yeni bir taşıt satın almak isteyen çoğu insanın satın alma sürecine çevrimiçi ortamda hangi modellerin mevcut olduğuna bakarak, teknik özellikleri karşılaştırarak ve fiyatları gözden geçirerek başladığını göstermektedir. Tarek, Abdul Latif Jameel’in stratejisinin dijital dünyadaki varlığına yatırım yapmak olduğunu, böylece satın alma sürecinin dijital aşamasında müşterileri çekebileceğini ve ardından uygun bir satış noktasında onları çevrimdışı showroom’lara yönlendirebileceğini söylüyor.

“Amacımız, müşterilere rahat bir satın alma süreci sunmaya odaklanarak dijital platformumuzu geliştirmek. Biz otomotivciyiz. Müşterilerimizi tanırız; müşterilerin satın alma sürecinin ayrıntılarını ve temel dönüm noktalarını anlarız. Bu içgörüyü çevrimiçi teklifimizi geliştirmek için kullandık.” diye açıklıyor.

“Müşterilerin marka, model, kredi, sigorta, aksesuarlar ve garanti gibi her aşamada seçenekleri vardır. Tüm bu işlemler çevrimiçi olarak yapılır ve satın alma sürecinin son birkaç aşamasını tamamlamak için onları showroom’a çağırırız.”

Dijital platformun birinci sürümü, Ocak 2023’te piyasaya sürülecek ve yıl içerisinde aşamalı olarak daha fazla işlevsellik kazanacak.

Büyüme ortakları

Yeni ortaklıklar açısından, en büyük otomotiv markalarının hepsi olmasa bile çoğu Mısır’da zaten köklü dağıtım ağlarına sahiptir. Tarek, bu durumun inorganik büyüme için çok az alan bıraktığını, bunun yerine Abdul Latif Jameel Motors’un stratejisinin işletmenin değerleri, hedefleri ve yaklaşımı ile uyumlu yeni bir markayı satın alarak Mısır pazarına sokmak olduğunu belirtiyor.

Tarek “Yeni bir sayfa açacağız ve bunu sektör uzmanlığımız ve kaynaklarımızla destekleyerek Mısır’da başarılı bir marka haline getireceğiz. Pazardaki durum nedeniyle planlarımız kesintiye uğradı, ancak bu stratejiyi çok yakında uygulamaya koyabilmeyi umuyoruz,” diyor.

Tam olarak ne kadar süreceği Mısır pazarının düzenleyici ve politika bağlamındaki gelişmelerine bağlıdır, ancak aksaklıklara rağmen Tarek pazarın uzun vadeli potansiyeline ve Abdul Latif Jameel Motors’un buradaki konumuna güveniyor.

Tarek “Abraham Lincoln’un ünlü sözündeki gibi ‘bu da geçecek’. Bu dönem sona erip pazar istikrara kavuştuğunda biz hazır olacağız. Güçlü ve kolay uyum sağlayabilen bir ekibimiz var. Net bir büyüme stratejimiz var. Bu ülkede uzun vadeli planlarımız var. Yeni marka için başarılı bir lansman yapacağız ve Abdul Latif Jameel Motors’un ne olduğunu göstereceğiz.” diyor.

[1] https://enterprise.press/stories/2022/03/13/a-first-look-at-the-long-awaited-automotive-strategy-bidding-for-new-ev-charging-company-management-this-week-66761/

[2] https://english.ahram.org.eg/News/464553.aspx