Eğitim yoluyla fırsat yaratmak

Jameel Ailesi, herkese kaliteli bir eğitim ve eşit fırsatlar sağlamak için BM’nin ortak vizyonunu destekliyor

Herkes için kaliteli bir eğitim almanın (SDG 4) ve cinsiyet eşitliğini iyileştirmenin (SDG 5) zorlukları, ayrılmaz bir şekilde birbiriyle iç içedir.

Onlarca yıllık aktivizm ve reforma rağmen, toplumun tüm alanlarında kadınlara ve kız çocuklarına halen dünyanın dört bir yanındaki erkeklere kıyasla daha az fırsat sunulmaktadır.

Kadınlar daha az hak, daha az fırsat, daha düşük maaş ve daha düşük statüye sahiptirler. Eğitim, bu mazur görülemez dengesizliğin üstesinden gelmeye yönelik temel araçlardan biridir. Eğitim; daha büyük fırsatların, daha büyük kazanımların ve herkes için topluma daha fazla katkı sağlamanın anahtarıdır. Kadınların ve kız çocuklarının tam potansiyellerine ulaşmaları için en az erkekler kadar güçlü olduğu daha adil ve eşitlikçi bir dünyaya giden yolculukta bu, hayati bir kilometre taşıdır.

SDG 4: Kaliteli Eğitim

Aslında herkese kaliteli bir eğitim sunma hedefine ulaşmak, cinsiyet eşitliğini iyileştirmenin katalizörlerinden biri olmanın yanı sıra diğer birçok BM Sürdürülebilir Kalkınma Hedefine (SDG’ler) açılan bir kapıdır. UNESCO’nun ifadesiyle “2030 Ajandasındaki her hedef; insanları onurlu yaşamaları, hayatlarını geliştirmeleri ve toplumlarına katkıda bulunmaları için bilgi, beceri ve değerlerle güçlendirecek bir eğitimi gerektirir.”[1]

Son on yılda, özellikle kız çocukları için tüm eğitim seviyelerinde öğretim ve okul kayıt oranlarının artırılmasına yönelik büyük bir ilerleme kaydedilmiştir.

Bununla birlikte, 2018 yılında yaklaşık 260 milyon çocuk okula gitmemiştir ve[2] bu rakam, bu yaş grubundaki küresel nüfusun yaklaşık beşte birine denk gelmektedir. Buna ek olarak dünya çapındaki tüm çocukların ve gençlerin yarısından fazlası okuma ve matematik konusunda minimum yeterlilik standartlarını karşılamamaktaydı[3] ve 750 milyon yetişkin okuma yazma bilmediği için yoksulluk ve marjinalleşme tehdidiyle karşı karşıyaydı.[4]

2020 yılında ise COVID-19, zaten kötü olan bir durumu daha da kötü hale getirdi.

Salgın dünya geneline yayıldığında 188’den fazla ülke, ülke genelinde okul kapama önlemlerini uyguladı ve bu durum 1,6 milyardan fazla çocuğu ve genç insanı, bir başka ifadeyle dünya çapındaki öğrencilerin [5]%91’ini etkiledi.Okulda verilen yemeklere bağlı olan yaklaşık 369 milyon çocuk, günlük beslenme ihtiyaçlarını başka kaynaklardan karşılamak zorunda kaldı[6]. 

Günümüzün genç neslinin öğrenim ve gelişimde yaşadığı potansiyel kayıplar net bir şekilde görülebilmektedir.

Ülkelerin üçte ikisinden fazlası ulusal uzaktan öğrenme platformlarını uygulamaya koymuş olsa da düşük gelirli ülkeler arasında bu oran sadece %30’dur. Bu krizden önce bile dünyadaki genç insanların neredeyse üçte biri dijital olanaklardan dışlanmış durumdaydı[7].

Daha önce hiç bu kadar çok çocuk aynı anda okuldan uzak kalmamıştır, özellikle de en savunmasız ve ötekileştirilmiş olan kesimin öğrenimi aksamış ve yaşamları alt üst olmuştur. Bu sonuçların etki alanı oldukça geniştir ve salgınla birleştiğinde, son yıllarda küresel eğitimi iyileştirmede elde edilen kazançların çoğunu tehlikeye atabilir.

Toplum çapında faydalar

SDG 4 hedefine ulaşmanın ve bunun diğer 16 hedefe katkısının sağlayacağı faydalar, sadece çocuklar ve gençler için geçerli değildir. Yetişkinler de kaliteli eğitim ve öğrenme fırsatlarından büyük ölçüde avantaj sağlar.

BM’nin Yetişkin Öğrenimi ve Eğitimi hakkında 3. Küresel Raporu^[8], yetişkin öğrenimi ve eğitiminin çeşitli politika alanlarında önemli faydalar sağladığını göstermiştir. Ülkeler; sağlık ve refah, istihdam ve iş gücü piyasası ve sosyal, sivil ve toplumsal yaşam üzerinde olumlu bir etki görüldüğünü bildirmiştir. Yetişkin eğitimi ve öğrenimi, sağlık bakım maliyetlerinde benzer bir azalma ile birlikte sağlık davranışlarının ve tutumlarının iyileşmesine, yaşam beklentisinin artmasına ve yaşam tarzıyla ilişkili hastalıklarda azalmaya yol açmıştır.

Rapor aynı zamanda, yetişkin eğitimine yatırımın iş gücü piyasasındaki bireyler, işverenler ve daha genel anlamda ekonomi için önemli faydalarını da vurgulamaktadır. Buna ek olarak yetişkin öğrenimi ve eğitiminin sosyal uyumu, entegrasyonu ve katılımı nasıl artırdığını, sosyal sermayeyi nasıl yükselttiğini ve sosyal, sivil ve toplumsal faaliyetlere katılımı nasıl iyileştirdiğini göstermektedir.

Erişilebilirliği iyileştirme ve fırsatı geliştirme

Jameel Ailesi, BM’nin tutkusunu paylaşmaktadır; ekonomik bağımsızlık ve cinsiyet eşitliği yolculuğunun temel taşı olarak BM’nin eğitim vizyonuyla da hemfikirdir. Ayrıca herkes için eşit fırsatlar sağlama ve insan potansiyelini açığa çıkarma konusunda eğitimin gücünün farkındadır; zira bir aylık eğitim, bir ömür boyu iş imkanı sağlayabilir ve toplulukların gelişimi için en iyi araç, iş imkanı sağlamaktır. İnsanlar çalıştıklarında; topluma katkıda bulunma yeteneğine, kişisel gurura, ailelerinde istikrara, harcayacak paraya, özgürlük hissine sahip olurlar ve kendilerine değer verirler.

Bu nedenle, pedagoji ve teknolojideki yenilikler, burslar, mentorluklar ve dünya çapındaki eğitim programları yoluyla en çok ihtiyaç duyanlar için kaliteli eğitim sağlanmasına yardımcı olmaktayız. Öğrenmeyi engelleyen engelleri yıkmaya yönelik bir kararlılıkla öğretmenleri, öğrencileri, girişimcileri ve müzisyenleri destekleyerek bireysel gelişim ve sistem genelinde bir dönüşüm için platformlar sağlıyoruz.

Jameel Ailesi’nin küresel hayırseverlik faaliyetleri arasında bulunan, MIT ve Community Jameel’in bir girişimi olan, Massachusetts Institute of Technology’deki (MIT) Abdul Latif Jameel Dünya Eğitim Laboratuvarı (J-WEL); dünya çapında eğitimde mükemmelliği ve dönüşümü teşvik etmek için üye kuruluşlarla birlikte çalışmaktadır. Laboratuvar; çevrimiçi ve yüz yüze iş birlikleri, atölye çalışmaları, araştırma ve bilgi paylaşımı etkinlikleriyle eğitimcileri, teknoloji uzmanlarını, politika yapıcıları, sivil liderleri, işverenleri ve çalışanları bir araya getirmektedir.

J-WEL üye kuruluşları, aşağıda belirtilen üç temel alana veya “ortak çalışmalara” odaklanarak eğitimde ölçeklendirilebilir değişime yönelik küresel fırsatları ele almak için MIT öğretim üyeleri ve personeli ile birlikte çalışmaktadır:

• J-WEL pK-12; eğitimdeki yeniliklerin tasarımı, araştırılması ve uygulanması yoluyla gün geçtikçe sayıları artan farklı öğrencileri ve eğitimcileri sürece dahil ederek dünyada geleceğin düşünürleri ve uygulayıcılarından oluşan topluluklar geliştirmek için okul öncesi, ilkokul, ortaokul ve lise eğitimini yeniden keşfediyor.
• J-WEL Yüksek Öğretim, dünya genelinde öğrencilerin başarısı için yüksek öğretimi dönüştürecek küresel liderlerden oluşan bir topluluk oluşturuyor.
• J-WEL İş Gücü Eğitimi, dünya genelinde iş gücü eğitiminin doğasını dönüştürmek için okullar, şirketler, hükümetler ve kâr amacı gütmeyen kuruluşlarla çalışıyor.

J-WEL aynı zamanda Suriye ve ötesinde yaşanan mülteci krizlerine yanıt olarak kurulan Mülteci Eğitimini Mükemmelliğe Dönüştürme (TREE) programının kurucularından biridir. Save the Children iş birliğinden doğan bu girişim, öğretmenlerin travmayı aşmalarına ve etkili öğretim sunmalarına yardımcı olmak için şefkatten yararlanan, eğitim sisteminin genelinde uygulanan bir öğretmen eğitim programından oluşmaktadır. TREE, 2019 yılında Eğitim Bakanlığı, Community Jameel, Dubai Cares ve Hikma Pharmaceuticals ile iş birliği içinde Ürdün’de bir pilot çalışma ile başlatılmıştır. Beş yıl içinde; okullu çocuklar, ebeveynler ve öğretmenler dahil olmak üzere 745.000 Ürdünlü ve Suriyeli mülteciye ulaşmayı amaçlamaktadır.

Community Jameel ve MIT arasındaki bir diğer iş birliği, çalışmalarında belirli bir eğitim bölümü bulunan Abdul Latif Jameel Yoksulluk Eylem Laboratuvarı’dır (J-PAL). J-PAL’ın Eğitim birimi; pedagoji, öğretmen eğitimi, teşvikler (çocuklar için, öğretmenler için, aileler için), okul yönetimi, erken çocukluk gelişimi, bilgi ve iletişim teknolojisi gibi konularda araştırma yaparak ilkokul ve sonrasındaki yüksek kaliteli eğitime erişimi ve eğitim kalitesini iyileştirmeyi amaçlamaktadır.

Girişimler arasında, kişiselleştirilmiş öğrenme teknolojisinin öğrenci test puanları üzerindeki etkisini ölçmek için Hindistan’ın kentsel kesimindeki ortaokul öğrencilerine yönelik bilgisayar tabanlı bir uyarlanabilir öğrenme platformunun kullanımı hakkında yapılan araştırmalar ve Gana’daki ortaokul burslarının eğitim başarısı, bilişsel beceriler ve yaşam sonuçları üzerindeki etkisine ilişkin bir değerlendirme yer almaktadır.

Community Jameel normalde yüksek kaliteli eğitimden faydalanma imkanına ve araçlarına sahip olmayan öğrenciler için bunun daha erişilebilir olmasını sağlamaya özellikle odaklanmaktadır. Bunu gerçekleştirmenin yollarından biri de dünyanın dört bir yanındaki öğrencilere burs vermektir:

Abdul Latif Jameel-Toyota Bursları, 1994 yılında genç insanların dünyanın önde gelen akademik kurumlarından biri olan MIT’de potansiyellerini gerçekleştirmelerine yardımcı olmak için kurulmuştur. Jameel-Toyota bursiyerleri Asya, Orta Doğu ve Kuzey Afrika’da 25’ten fazla ülkeden gelmektedir ve MIT’de lisans eğitimi için maddi yardım almaktadır. Bu program, 1994’ten beri 27 ülkeden 190’ın üzerinde bursiyere yardım etmiştir.

Benzer şekilde, 2019 yılında oluşturulan Andrea Bocelli Vakfı-Jameel Community Bursu performans sanatları için dünyanın önde gelen konservatuvarlarından biri olan Royal College of Music, Londra’da tam zamanlı olarak okuyan öğrencileri desteklemektedir.

Burs, yetenekli öğrencilerin engelleri aşmalarına ve dünya standartlarında eğitime erişmelerine yardımcı olmaktadır.

Fotowatio Renewable Ventures (FRV), Abdul Latif Jameel Energy’nin bir parçası olup İspanya’da önde gelen uluslararası bir üniversite olan Instituto de Empresa (IE) ile iş birliği içinde bir burs programı yürütmektedir.

Genç Yetenekli Liderler Bursu, FRV tesislerine yakın yerleşim bölgelerinde yaşayan öğrencilerin IE Üniversitesi’nde eğitim almalarını sağlamaktadır. Burs, İspanya’da dört yıllık lisans programı süresince öğrenim harcı, akademik materyaller, konaklama, yiyecek ve seyahat ücretleri dahil olmak üzere tüm eğitim ve öğretim masraflarını kapsamaktadır.

Ana pazarımız olan Suudi Arabistan’da, yetimler için anlamlı bir fark yaratmak ve yaşamlarını aydınlatmak için 2005 yılında Yetimler için Tanweer Programını oluşturduk. Program, Jameel Community Suudi Arabistan tarafından Suudi Arabistan Çalışma ve Sosyal Kalkınma Bakanlığı ile iş birliği içinde organize edilmiştir. Tanweer, olağanüstü akademik sonuçlar elde eden 14-18 yaş arası yetim öğrencileri, okulda sıkı bir şekilde derslerine çalışmaya devam etmeleri yönünde motive etmek için yıllık uluslararası geziler düzenleyerek kültürel ufuklarını geliştirmek kaydıyla ödüllendirmektedir.

Bu esnada, yaratıcı sanatlar alanında Art Jameel eğitim, öğrenim ve araştırma konusunda birleşik bir yaklaşım ve ilkokul çağından başlayıp yüksek lisans seviyesine kadar süren bir sanat eğitim programı benimsemiştir. Girişimleri arasında, geleneksel sanatlardan ilham alan çevrimiçi atölye çalışması programı Jameel House Online bulunmaktadır. Çocuklar da dahil olmak üzere her yaş grubundan sanatçılar ve teknoloji tutkunları için tasarlanan atölye çalışmaları, geleneksel sanat eserlerini modern malzemelerle birleştirmektedir. Bir başka çevrimiçi program da Dubai Jameel Sanat Merkezi’ndeki yıllık festivalin bir yan etkinliği olan Jaddaf Aud Online’dır. Bu; çocuklar, gençler ve yetişkinler için interaktif projeler tasarlayan ve bunlara liderlik eden BAE merkezli sanatçıların yer aldığı sanal bir programdır.

SDG 5: Cinsiyet eşitliğini iyileştirme

SDG 4, güçlü bir cinsiyet perspektifine sahiptir ve SDG 5’in amaçları ve hedefleri ile çok güçlü bir bağ kurmaktadır: cinsiyet eşitliği. Eğitim ve cinsiyet arasındaki yakın ilişki, yoksulluğun azaltılması da dahil olmak üzere sosyal ve ekonomik gelişim ile kız çocuklarının eğitimi arasındaki yakın bağlantıları gösteren kanıtlara dayanmaktadır: Bir yıl daha fazla eğitim alan bir kadının kazancı %10 ila %20 artabilir; ortaöğretimdeki her bir eğitim yılı çocukken evlenme olasılığını yüzde beş veya daha fazla oranda düşürebilir; annesi okuma yazma bilen bir çocuğun beş yaşına kadar hayatta kalma olasılığı %50 daha fazladır.[9]

BM, “cinsiyet eşitliğinin sadece temel bir insan hakkı değil; barışçıl, refah içinde yaşayan ve sürdürülebilir bir dünya için temel bir gereklilik olduğunu” belirtmektedir.[10]

Bugüne kadar, dünya ülkelerinin sadece üçte ikisi ilkokul kaydında cinsiyet eşitliğini yakalamış ve ancak üçte biri ortaokula kayıtta bu eşitliğe ulaşabilmiştir[11].

Geçtiğimiz yıllar içinde bir miktar ilerleme kaydedilmiştir: Daha fazla kız çocuğu okula gitmekte, daha az kız çocuğu evliliğe zorlanmakta, daha fazla kadın parlamentoda ve liderlik pozisyonlarında hizmet vermekte ve cinsiyet eşitliğini geliştirmek için yasalar yeniden şekillenmektedir^[12]. 

Ancak bu kazanımlara rağmen birçok zorluk devam etmekte olup COVID-19 salgınının etkileriyle pek çok kişi için durum daha da kötüleşmiştir.

Koronavirüs salgını, sağlık ve ekonomiden güvenlik ve sosyal korumaya kadar her alanda kadınlar ve kız çocukları için mevcut eşitsizlikleri şiddetlendirmektedir.

Jameel Ailesi, kadınlar için eğitimin ve fırsatların artırılması konusunda güçlü bir savunucudur. Aile, kadınların kaliteli el yapımı ürünler yapmalarına yardımcı olmak için entegre bir çalışma ortamı sağlamak üzere temel pazarı olan Suudi Arabistan’da 2006 yılında Nafisa Shams’i kurmuştur. Bu, evden çalışma programı gibi özel eğitim programları ve üretim hatları yoluyla Suudi kadınların ailedeki sorumlulukları ve iş hayatındaki aktif rolleri arasında bir denge kurmalarına yardımcı olmaktadır.

Nafisa Shams aynı zamanda Suudi Arabistan’daki tasarım ve el sanatları alanına odaklanan kadın işletmeleri için ilk kuluçka merkezlerinden biri olan Nafisa Shams Incubator’ı da kurmuştur.

J-PAL de toplumsal cinsiyete özellikle odaklanmaktadır. Laboratuvarın toplumsal cinsiyet bölümü, cinsiyet eşitliğini ve kadınlarla kız çocuklarının güçlendirilmesini teşvik etme konusunda ve cinsiyetle ilgili normların, sosyal programların sonuçlarını nasıl etkilediği hakkında çapraz içgörüler üretmektedir. Projelerden biri, Zambiya’daki kız çocuklarına sağlık ve eğitim kararlarını hayatlarındaki otorite figürleriyle müzakere etmeyi öğretmenin değerlendirilmesini ilgilendirmekteydi. Araştırmacılar, müzakere becerileri öğretilen kız çocuklarının ilerleyen üç yıl içinde daha iyi eğitim sonuçları aldıklarını gördü.

Nafisa Shams’in başarısı, Arapçada “güzel bir varlık yolu” anlamına gelen ve Nafisa Shams’ten üç yıl önce, 2003 yılında kurulan Bab Rizq Jameel’in (BRJ) başarılarına dayanmaktadır. BRJ, Genç Suudi kadınların ve erkeklerin iş bulmalarına yardımcı olmaktadır.  İnsanları iş fırsatlarıyla buluşturmakta ve ekonomik bağımsızlığa doğru bir adım olarak istihdam fırsatları yaratmaya yardımcı olmaktadır. BRJ günümüzde BRJ İşe Alım, BRJ Mikro Finans ve BRJ Hizmet gibi birimleri içermektedir ve hem erkekler hem kadınlar için mesleki eğitim programları ve gençlere yönelik iş eğitimi programları sunmaktadır.

Community Jameel’in başlıca ortaklarından biri olduğu MIT Kurumsal Forumu Suudi birimi, kadınları güçlendirmek ve becerilerini geliştirmek için fırsatlar sağlamaya da çalışmaktadır.

MITEF Pan Arab’ın bölgesel düzeyde ana hedefi, Arap Dünyası’ndaki girişimcilik ekosistemini teşvik etmek ve zenginleştirmek; aynı zamanda farklı program ve girişimler portföyü aracılığıyla bölgedeki yeni girişimleri ve girişimcileri desteklemektir.

Suudi MITEF birimi, Suudi Arabistan’da özellikle yıllık bir yarışma yoluyla girişimcilik ekosistemini destekleme, teşvik etme ve kutlama hedefiyle kurulmuştur. Geleneksel olarak ülkedeki iş sektörüne erkekler hakimdir ancak bu tür programlar sayesinde kadın girişimcilerin sayısında büyük bir artış olmuştur. Bu durum, MITEF Suudi Arabistan’ın yaptığı yıllık yarışmadaki kadın katılımcı oranı ile kanıtlanmıştır: 5. döngünün (2021 1. çeyrek) sonunda, programın %44’ünden fazlasını kadınların yürüttüğü 8.500’den fazla iş modeli uygulaması oluşturmaktadır.

Daha iyi, daha adil yarınlara yatırım yapmak

Hükümetler kadınlar için kaliteli eğitim ve eşit fırsatlar sağlama konusunda temel sorumluluğa sahip olsa da BM’nin Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri evrensel ve kolektif bir taahhüttür. Bu; politik irade, küresel iş birliği ve sadece hükümetlerin ve çok uluslu kurumların değil, aynı zamanda özel sermayenin, toplulukların ve bireylerin zorlukların üstesinden gelmek ve kapsayıcı, eşit ve erişilebilir sistemler oluşturmak için katılımını gerektirir.

Dünya genelinde gıda sistemlerinden enerjiye, eğitime ve sağlığa kadar “yaşam altyapısına” yaptığımız sürekli yatırımlar sayesinde, insanlığın ve gezegenimizin karşı karşıya olduğu en zorlu soruların bazılarına çözüm bulmak için çabalarken herkes için daha adil, daha yeşil, daha refah dolu bir geleceği desteklemeyi taahhüt ediyoruz.

Jameel Ailesi’nin gerçekleştirdiği faaliyetlerin Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerine nasıl katkıda bulunduğu hakkında daha fazla bilgi edinmek için https://jameel75.com/sdg adresini ziyaret ederek videomuzu izleyebilir ve bir özet raporu indirebilirsiniz.

[1] https://en.unesco.org/themes/education2030-sdg4

[2] http://uis.unesco.org/en/topic/out-school-children-and-youth

[3] https://unstats.un.org/sdgs/report/2019/goal-04/

[4] https://en.unesco.org/themes/education2030-sdg4

[5] https://unstats.un.org/sdgs/report/2019/goal-04/

[6] https://www.un.org/sites/un2.un.org/files/policy_brief_on_covid_impact_on_children_16_april_2020.pdf

[7] https://www.un.org/sites/un2.un.org/files/policy_brief_on_covid_impact_on_children_16_april_2020.pdf

[8] https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000372274

[9] https://www.globalpartnership.org/benefits-of-education

[10] https://www.un.org/sustainabledevelopment/gender-equality/

[11] https://www.undp.org/content/undp/en/home/sustainable-development-goals/goal-5-gender-equality/targets

[12] https://www.unwomen.org/-/media/headquarters/attachments/sections/library/publications/2020/gender-equality-womens-rights-in-review-key-facts-and-figures-en.pdf?la=en&vs=935