Son iki yılda, KİK otomotiv pazarı, yeni otomobil satışlarının genel olarak düştüğü, nispeten türbülanslı bir dönem geçirmiş olsa da, pazarın bir segmenti umut verici bir büyüme sinyali gösterdi: hibrit elektrikli araçlar.

Hibrit elektrikli araçlara küresel talebin 2017 ila 2022 yılları arasında yılda %16 oranında artması bekleniyor[1]. Geleneksel hidrokarbon yakıtlarından uzaklaşma ihtiyacı ile birlikte tutumların değişmesi ve odağın gitgide hibrit elektrikli araçlardaki gibi alternatif yakıt teknolojilerinin kullanılmasını teşvik etmeye kayması bu beklentiyi destekliyor.

Abdul Latif Jameel Başkan Vekili ve Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Hassan Jameel şöyle diyor: “Hibrit elektrikli araçlara olan talebin MENAT bölgesinde artmaya devam edeceği yönünde güçlü bir beklentimiz var. Bunun sebebi, bu bölgede yakıt verimliliğinin daha yüksek olması nedeniyle maliyetlerin düşmesinin yanı sıra sürücülerin çevreye karşı daha fazla sorumluluk alma arzusudur. Bölgedeki hükümetler de hibrit elektrikli araçların cazibesini artırmak için tasarlanan politikalarla tutum değişimine katkıda bulunuyorlar.”

Suudi Arabistan hükümeti, artmakta olan temiz araç taleplerine cevap verme konusunda en istekli hükümetler arasında yer alıyor. 2016 yılında ülkenin Kurumsal Ortalama Yakıt Ekonomisi (CAFE) standardı, hafif araçların yakıt ekonomisi ortalamasının, yakıtın litre başına 12 km’den 19 km’ye çıkartılarak 2025 yılına kadar %58 oranında artırılması amacıyla getirildi[2].

Şubat 2016’da Abdul Latif Jameel, Toyota Prius hibrit elektrikli aracı Suudi Arabistan’da piyasaya sundu.

Dünyanın en çok satan hibrit elektrikli otomobil üreticisi olarak, Toyota, uzun bir süredir MENAT bölgesinde otomotiv pazarının ön sıralarında olan markalardan biridir.

Toyota, Abdul Latif Jameel ile devam eden ortaklığıyla bölgede 1955’ten beri başarılı bir şekilde varlığını sürdürerek sektörün büyümesine öncülük etmiş ve sektörün son zamanlardaki gelişimini karakterize eden teknolojik gelişmelerin pek çoğunu yönlendiren marka olmuştur.

 Mazen Jameel (en solda) Takayuki Yoshitsugu (solda), Mayıs 2017’de yeni Lexus LC500’ün Suudi Arabistan’daki lansmanını kutluyorlar.

“Opening Doors” Toyota Motor Corporation’ın (TMC) Orta Doğu ve Kuzey Afrika Temsilciliği Baş Temsilcisi Takayuki Yoshitsugu ile bölgenin ekonomik potansiyeli, Toyota’nın başarısının reçetesi ve gelecekten beklentileri üzerine konuştu.

S: MENAT bölgesinin potansiyelinin, Brezilya, Rusya, Hindistan ve Çin (‘BRIC’ pazarları olarak adlandırılan pazarlar) piyasalarına gösterilen üst düzeyde ilgiye kıyasla gözden kaçırıldığını düşünüyor musunuz?

 C: ‘BRIC’, insanların ilgisini çeken bir slogan gibiydi ve çok ilgi gördü, ancak ciddi yatırımcıların dikkatini dağıtmadı. MENAT bölgesinin gelişme potansiyelinin henüz tam olarak gerçekleştirilememiş olduğu kesin. Yine de bölgenin büyüme potansiyelinin göz ardı edildiğini düşünmüyorum. Elverişli coğrafi konumu, büyük nüfusu (özellikle genç nesil) ve sahip olduğu doğal kaynakların bolluğundan dolayı, MENAT bölgesinin çok güçlü bir geleceğe sahip olduğuna inanıyoruz.

S: İnsanların Suudi Arabistan’ın potansiyeli konusunda farkındalığı artıyor mu?

C: Evet. Özellikle iddialı, tutkulu ve güçlü girişimler içeren Suudi Arabistan 2030 Vizyonu’nun duyurulmasının ardından, Suudi Arabistan’a yatırımcı ilgisinin istikrarlı bir şekilde artmasını bekliyoruz. İleriye dönük hükümet modernleştirme politikalarının yanı sıra Suudi Arabistan’ın en güçlü yönlerinden biri çok genç nüfusudur. Demografik yapısı, üstte nispeten az sayıda yaşlı insanlardan ve altta daha genç insanların bulunduğu daha geniş bir tabandan oluşan güzel bir piramit gibidir.

S: MENAT bölgesindeki otomotiv pazarını nasıl tanımlarsınız?

C: MENAT otomotiv piyasasında büyük nüfus (yine özellikle genç nesil), muazzam doğal kaynaklar, ekonomik büyüme ve Suudi Arabistan’daki 2018 yılında kadınlara araba kullanma izni gelmesi gibi son reformlar nedeniyle büyük büyüme potansiyeli görüyoruz. Güvenlik, emniyet ve siyasi istikrar büyümenin temel hızlandırıcılarıdır. Dengeli ekonomik büyüme, otomotiv potansiyelinin artışında da önemli bir unsurdur.

Bölgedeki farklı pazarlarda, örneğin yüksek kalite, dayanıklılık ve güvenilirlik gibi tüketicilerin öncelik verdiği bazı ortak özellikler bulunuyor ve bu özellikler Toyota’nın başlıca güçlü yönleridir. Ancak hem Suudi Arabistan’daki CAFE düzenlemeleri gibi düzenleme tarafında hem de hareketlilik ihtiyaçları, satın alma gücü ve yaşam tarzı gibi unsurlarda birçok farklılık da bulunuyor. Örneğin, KİK’deki birçok kişi büyük SUV arazi aracı tercih ederken, diğer pazarlardaki ilk alıcılar için daha küçük arabalar gittikçe daha popüler hale geliyor. Pikaplar da, birçok şirket ve küçük işletmeler için vazgeçilmez bir ‘yük beygiri’ olarak elzem bir rol oynamaya devam ediyor.

S: MENAT bölgesindeki tüketici trendleri ve tercihleri diğer bölgelerden ne gibi farklılıklar gösteriyor?

C: MENAT bölgesinde, binek araçlardan SUV’a, lüks arabalara ve ticari araçlara kadar her türlü araç için yaygın bir talep var. Bu talebi, ağırlıklı olarak çeşitli demografik özellikler, kültür ve bölgedeki arazi yönlendiriyor. Burada SUV seven insanların oranının diğer bölgelere göre daha yüksek olduğu söylenebilir.

S: Toyota’nın farklı MENAT pazarlarındaki tüketicilerin farklı ihtiyaçlarını karşılama konusundaki yaklaşımı nedir?

C: TMC, ilk günlerinden itibaren müşteri beklentilerini aşan kaliteli ürünler sunmak için bir ‘Müşteri Memnuniyeti’ yaklaşımını benimsemiştir. Bu felsefe, TMC’nin çalışma ilkelerini ve yaklaşımını tanımlamakta ve ruhumuza yön vermeye devam etmektedir. Distribütörlerimiz ve bayilerimiz aracılığıyla müşterilerimizi dinlemeye daima hazırız ve onların talep ve ihtiyaçlarını karşılayan daha iyi otomobiller ve hizmetler sunmak için geribildirimlerini ürün geliştirmemize entegre etmeye çalışıyoruz.

Bazı üreticiler, giriş modellerinin imalat açısından belirlendiği ”ürün çıkışı” yaklaşımını benimserler. Bizim müşteri memnuniyeti yaklaşımımız bunun tam tersi yaklaşımı benimsiyor. Müşteriye ve müşterinin yıllara, ülkelere, bölgelere göre ne tür otomobillere ihtiyaç duyduğuna odaklanıyoruz. İhtiyaçlarını en iyi nasıl karşılayacağımızı öğrenmek için müşterinin sesine öncelik veriyoruz.

Distribütörlerimiz ve bayilerimiz bu konuda önemli bir rol oynamaktadır. Piyasa koşulları, düzenlemeleri ve müşteri ihtiyaçları ülkeden ülkeye farklılık göstermektedir. TMC, distribütörlerimizden, yerel olarak gördükleri trendler ve tercihler hakkında daima bilgi alır. Bunu müşterinin sesini duyduğumuzdan ve teklifimizi buna uygun olarak özelleştirdiğimizden emin olmak için yapıyoruz. Bu, sunduğumuz model sırasını, özellikleri ve belirli hizmetleri pazarlama biçimimizi etkiliyor. Bu nedenle, TMC’nin operasyonlarında distribütörün rolü çok önemlidir.

S: MENAT otomotiv pazarının potansiyelinden tam olarak yararlanmak için yerel iş ortaklarıyla çalışmanız gerektiğini düşünüyor musunuz? Öyleyse, neden?

C: Elbette, pazarı çok iyi tanıyan yerel bir iş ortağına sahip olmak, müşterilerimizin ihtiyaçlarına en uygun ve en iyi satış ve satış sonrası hizmetleri sunmamıza yardımcı oluyor ve bunu sürekli olarak sağlamayı ve arttırmayı hedefliyoruz.

Yerel ortaklar, müşterinin sesine odaklanmamıza yardımcı oluyor. İlkelerimizden biri ‘şehrin en iyi mağazası’ olmak. Bu nedenle, bayilerimizin ve distribütörlerimizin kendi şehirlerinin en iyisi olmalarını bekliyoruz. Bunu başarmak için, müşteri ihtiyaçlarını karşılamak suretiyle daima müşteri memnuniyetine öncelik vermelidirler. Nihai hedefimiz, müşterilerimizin gülümsemelerini, daha iyi otomobiller ve mükemmel satış sonrası hizmetlerle memnun kalmalarını sağlamaktır.

Ayrıntılara odaklanmak, sürekli gelişmenin yollarını aramak ve müşterilerin bu noktaların her birinde gülümsemesini sağlamanın yollarını araştırmak, kaçınılmaz olarak şehrin en iyisi olmaya götürür.

S: Hibrit elektrikli araçlar, elektrikli araçlar ve hidrojen yakıt hücreli elektrikli araçlar gibi yeni teknolojiler için MENAT bölgesindeki pazar ne derece gelişmiş durumda?

C: ABD veya Japonya gibi pazarlara kıyasla, MENAT bölgesindeki yollardaki hibrit elektrikli araç sayısı şu an görece azdır.

Bunun birkaç nedeni var. Örneğin, Japonya’da yakıt nispeten pahalı ve hükümet, hibrit elektrikli araçlar gibi alternatif yakıt teknolojilerini seçmek için cazip finansal teşvikler sağlıyor.

MENAT bölgesinde yakıt ucuz olduğundan ve aynı mali teşvikler olmadığından, hibrit elektrikli araçlara olan ilgi daha düşük. Fakat bu durum değişiyor. Örneğin Suudi Arabistan hükümeti CAFE düzenlemelerini uygulamaya koydu ve BAE’de 2020 yılına kadar Dubai Taksi filosunun %50’sinin çevre dostu araçlardan oluşması planı gibi temiz hava girişimleri var; bu yüzden bölgede hibrit elektrikli araçlar gibi çevre dostu araçlar için parlak bir gelecek görüyoruz

Burada, Toyota Mirai Yakıt Hücreli Elektrikli Aracı, BAE’deki Abu Dhabi kentinde görüyoruz.

Soru: TMC’nin MENAT bölgesindeki geleceği ve Abdul Latif Jameel’le olan ilişkinizin geleceği nasıl görünüyor?

MENAT bölgesinde TMC için büyük bir büyüme potansiyeli olduğu için çok olumlu görüyoruz. Abdul Latif Jameel ile olan ilişkimiz tüm dünyada sahip olduğumuz en başarılı ortaklıklardandır ve gerçekten gurur duyduğumuz ve son derecede değer verdiğimiz bir ortaklıktır. Birlikte daha uzun yıllar başarılara imza atmayı umuyoruz.

[1] Global Micro-Hybrid Vehicles Market – Forecasts and Trends (2017-2022), Mordor Intelligence, March 2017

[2] SASO sets standards for Cars, Arab News, 5 August 2015