Motor sporlarına kadınların katılımı Orta Doğu’da hız kazanıyor

Ticarette olduğu gibi motor sporlarında da dünyanın dikkati Orta Doğu’ya giderek daha fazla çevriliyor.

Sporun bölgede yakaladığı hızlı ivmelenmenin kanıtı olarak en son Formula One sezonuna bakmakta fayda var: Bahreyn ve Abu Dabi’deki görülmeye değer yerlerde başlayıp bir kısmı Katar ve Suudi Arabistan’dan geçtikten sonra tamamlanan bu şampiyona, heyecanın doruk noktasına ulaştığı bir yarış oldu.

Orta Doğu, bölgedeki ilk F1 yarışı olan 2004 Bahreyn Grand Prix’sinden bu yana küresel yarış topluluğu için giderek daha çekici bir bölge olmuştur. 2021’de motor sporlarının idari organı Uluslararası Otomobil Federasyonu (Fédération Internationale de l’Automobile, FIA) Başkanı olarak BAE doğumlu Mohammed Bin Sulayem’in atanması da dahil olmak üzere sporun bölgedeki gelişimi hiç olmadığı kadar hız kazanmıştır.

Eski bir ralli sürücüsü olan Sulayem, Orta Doğu’nun motor sporları aşkını ilk olarak ateşleyen etkinliğin, tur yarışından ziyade ralli yarışları olduğunu çoğu insandan daha iyi biliyor.

FIA tarafından desteklenen Orta Doğu Ralli Şampiyonası bu bölgede BAE, Umman, Kuveyt, Katar, İran, Lübnan ve Ürdün’deki düzenli etkinliklerle 1984’ten beri her yıl gerçekleştirilmektedir.

Orta Doğu, 1991 yılından beri FIA Cross Country Dünya Ralli Kupası ve FIM Cross-Country Dünya Ralli Şampiyonası’nın bir parçası olan Abu Dabi Çöl Yarışına (eski adıyla BAE Çöl Yarışı) ev sahipliği yapıyor ve otomobillerin yanı sıra motosikletlerin, kamyonların ve dört çekerlilerin de bu yarışa katılmasına olanak sağlıyor.

BAE’deki motor sporları hayranları; F4 BAE Şampiyonası, BAE Sportbike Şampiyonası ve TCR Orta Doğu Turing Otomobil Serisi ve merkez noktası olarak hizmet veren, FIA sertifikalı 5,39 km uzunluğundaki Dubai Autodrome pistinin bulunduğu Dubai Motor City ile giderek daha fazla seçeneğe sahip oluyorlar.

Bölge ayrıca, 2020 yılından bu yana tamamı Suudi Arabistan’da gerçekleştirilen ve gelecek yıl Katar ve BAE’yi kapsayacak şekilde genişletilecek olan meşhur Dakar Rallisi’nin (1978’de başlayan ve eski adı “Paris – Dakar Rallisi” olan ikonik yarış) zorlu arazi sürüş etkinliklerine de ev sahipliği yapıyor.

Ayrıca, Formula E Diriyah E-Prix yarışları 2018 yılından beri Riyad, Suudi Arabistan’da gerçekleştiriliyor. Orta Doğu yarış dünyası, Formula E yarışları için imzalanan on yıllık bir anlaşmayla geleceğe doğru tam gaz bir ivme kazanmıştır.

Direksiyon başındaki kadınlar

Motor sporlarının bölgede adeta bir patlama yaşaması, sadece kadın sürücüler açısından değil aynı zamanda kadınların direksiyon başındaki konumları ile podyumdaki konumlarını gün geçtikçe daha da sağlamlaştırmasıyla çok sayıda yeteneğin ortaya çıkmasını sağlamıştır.

Kadınların, motor sporlarında daha çok boy göstermeye başlaması küresel bir trend haline gelmiştir. Örneğin, sadece kadınların yarıştığı W Series tek kişilik spor otomobil şampiyonası, yakın zamanda gişe rekoru kıran üçüncü sezonunu uluslararası sürücülerin katılımıyla Avrupa, Asya ve Amerika’yı kapsayan on günlük bir programla başlattı.

Bu arada, İsveçli Mikaela Åhlin-Kottulinsky, İspanyol Cristina Gutiérrez Herrero ve ABD’li Sara Price gibi yetenekli kadınların katılımıyla gerçekleşen 2022 Extreme E Şampiyonası arazi yarışları serisi, yarı yarıya cinsiyet dengesini kurarak küresel çapta dikkatleri üzerine çekmiştir. Kolombiyalı Tatiana Calderon bu yıl, AJ Foyt Racing Dallara-Chevrolet takımıyla IndyCar yarışlarında neredeyse on yıl içinde sezon etkinliklerinin çoğunda yarışmış ilk kadın sürücü olacak.

Cinsiyetin kesinlikle başarının önünde bir engel olmadığını gösteren kadınlar sayesinde, IndyCar yarışını kazanan tek kadın (2008, Japonya; Andretti Green Racing takımı) ve yarının yıldızlarına sağlam bir ilham kaynağı olan efsanevi Amerikan açık tekerlek yarışçısı Danica Patrick’e rakip olmak için yeni nesil kadın sürücülerin ortaya çıkması çok uzun sürmeyecek gibi görünüyor.

Rally Jameel: Öncü bir lider

Suudi Arabistan’daki bu değişimin kökeni muhtemelen kadınların ilk olarak sürücü belgesi alma ve yollara çıkma hakkını elde ettikleri 2017 yılına kadar uzanıyor. Kadınların potansiyellerini ortaya çıkarmaları için güçlendirilmesi, ülkenin yurtiçinde ve küresel sahnede gelecekteki rotasını özetleyen Vizyon 2030 ulusal kalkınma stratejisinin önemli bir bileşenidir.

Abdul Latif Jameel Motors’un düzenlediği, ülkenin ilk kadın rallisi olan Rally Jameel’in başlamasıyla, 2022 yılında yarış pilotu kadınların profili tamamen yeni bir perspektif kazandı.

Mart ayında Suudi Arabistan’ın kuzey batısında bulunan Hail’de gerçekleşen bu etkinliğin resmi açılışı Hail Prensi Majesteleri Prens Abdulaziz bin Saad bin Abdulaziz tarafından gerçekleştirildi.

Dünya genelinden toplam 34 takım, hız yarışından ziyade bir navigasyon yarışı olarak tasarlanan bu etkinlikte yarıştı.

Dört farklı kıtadaki 15 ülkeden yarışçılar, Hail’den başlayıp Al-Qassim şehri üzerinden Riyad’ın başkentine kadar uzanan ve gizli kontrol noktaları bulunan rotada gerçekleşen üç günlük yarışa katılmak için bir araya geldiler.

Yarış, neredeyse üçte biri “arazi” olarak sınıflandırılan 1.000 kilometreden daha uzun, farklı türde yolları kapsıyordu.

Takımlara, her etaptan bir önceki gece yalnızca araç konumlarını GPS üzerinden izleyen, gösterge paneline monte edilmiş kilometre sayaçlarıyla birlikte rota kitapları verildi. Sürücüler, 141 ara noktadan geçiş yaptıkları rota boyunca “ortalama hız” mücadelesi olarak adlandırılan süre, hız ve mesafe ölçümleriyle bonus puan kazanma şansı yakaladılar.

Resimde gördüğünüz İsveçli ikili Annie Seel ve yardımcı sürücü Mikaela Åhlin-Kottulinsky, 3. günün sonunda Toyota RAV4 araçlarıyla dokuz puandan fazla puan toplayarak zafere ulaştı. Tüm ekipler arasında en az ceza alan ikili, unutulmaz bir zafer elde etti.

BAE’den Atefa Saleh ve ABD’li yardımcı sürücüsü Eleanor Coker, Toyota Prado’larıyla ikinci sırada yer aldı. Yine bir Toyota Prado kullanan Suudi vatandaşı Maha Al Hamly ve yardımcı sürücüsü Pochola Hernández üçüncü oldu.

Abdul Latif Jameel’in Japon otomotiv devi ile uzun süredir devam eden ortaklığı göz önüne alındığında Toyota’nın podyumdaki hakimiyetinin yeri bambaşka bir boyut kazandı.

Ralliye katılan tüm kadınları “kahramanlar” olarak tanımlayan, yarışmanın galibi Seel şu ifadelerde bulundu: “Suudi Arabistanlı yarışçılarla, (Rally Jameel’e ilham veren Amerikan çöl rallisi) Rebelle Rally’den kadınlarla ve rekabeti gerçek anlamda artıran ve kendilerini kanıtlayan çaylaklarla birlikte yarışmaktan gurur duyuyorum.”

Bu ralli, FIA Motor Sporlarında Kadınlar Komitesi’nin yanı sıra Suudi Arabistan’ın ABD elçisi Prenses Reema bint Bandar Al-Saud’dan da üst düzeyde destek görüyor.

Prenses Reema, “kadınları günlük yaşamlarında tutkularının peşinden koşmaları için güçlendirmek amacıyla Suudi Arabistan’da atılan olumlu adımlara ışık tutmaya yardımcı olan” “türünün ilk örneği” olarak tanımladığı bir etkinliği himayesine alacağını belirtti.^[1]

Uluslararası Olimpiyat Komitesi Sporda Kadınlar Komisyonu’nun bir üyesi olan Prenses Reema, Suudi Arabistan’da filizlenen kadın spor hareketinde önemli bir figürdür.

Daha önce Suudi Spor Genel Kurumu kadın işlerinden sorumlu başkan yardımcısı olarak görev yaptı ve daha sonra Suudi Arabistan’da birden çok spor dalını kapsayan bir federasyona liderlik eden ilk kadın olarak Toplu Katılım Federasyonu başkanı olarak atandı.

Kıymetli Dania’nın yükselişini teşvik etmek

Rally Jameel, Abdul Latif Jameel Başkan Vekili ve Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Hassan Jameel’in parlak fikriydi. Etkinlikte sergilenen olağanüstü ekip çalışmasından şu övgü dolu sözlerle bahsetti: “Rally Jameel’in kadınların uluslararası motor sporlarına katılımını desteklemede önemli bir rol oynayacağına inanıyoruz ve bu başarıyı daha da ileri götürmeye kararlıyız.”

Süregelen bu taahhüt, Abdul Latif Jameel’in 2022 yılının Şubat ayında uluslararası yarış şampiyonu Dania Akeel ile imzaladığı çok yıllık bir sponsorluk anlaşmasının duyurusu ile büyük ölçüde hayata geçmiş oldu.

Akeel’in başarıları her şeyi anlatıyor. Ocak 2022’de Dakar Rallisi’ni ilk onda bitiren ilk Suudi Arabistanlı kadın oldu ve küresel motor sporları sıralamasındaki yükselişini sağlamlaştırdı.

2021 yılında FIA Dünya Şampiyonası Cross-Country Bajas’da T3 sınıfında Birleşik Krallık, Fransa, İspanya ve Rusya dahil olmak üzere dünyanın dört bir yanından gelen rakiplerini yenerek zafere ulaşan ilk Arap kadını oldu.

Akeel aynı zamanda 2019/20 sezonu BAE Ulusal Sportsbike Süper Serisine katıldıktan sonra Yılın Çaylağı ödülünü alarak motosiklet yarışı lisansı alan ilk Suudi kadın oldu.

Yeni imzalanan anlaşma hakkında düşüncelerini paylaşan Hassan Jameel, Akeel’e önümüzdeki sezonlar için iyi şanslar dileyerek şunları ekledi: “Suudi sporcuları başarıya teşvik etmek için uluslararası bir model ortaya koyarak, Suudi Arabistan’daki diğer sporcuların onun ayak izlerini takip ettiklerini görmeyi umuyoruz.”

Akeel’in arkasında, tutkusunu beslemesi ve ilk başta vadettiği umutları gerçekleştirmesine yardımcı olması için güçlü bir toplumsal destek vardı.

“Bugün buradaki çabalarım, küresel bir şöhrete giden ve her şeyden önemlisi Suudi Arabistan bayrağını taşıdığım yeni ve önemli bir adım. Ayrıca Suudi Arabistan’daki motor sporlarına uzun süredir verdiği profesyonel destekle tanınan Abdul Latif Jameel Motors’u temsil etmekten de mutluluk duyuyorum” dedi.

Cinsiyet dengesini eşitleyen azimli kadınlar

Akeel, Orta Doğu motor sporlarında çığır açan tek kadın değil. Bölgedeki genç sürücüler, kadın sürücüler için rekabeti en üst seviyeye taşıyarak standartları ve bu sporun bilinirliğini artırıyorlar.

Amna Al Qubaisi, Suudi Arabistan’daki Diriyah E-Prix’sinin ardından RMC Dünya Finallerinde yer alan ve herkesin gıptayla baktığı Formula E test programına katılarak çığır açan BAE’li bir kadın yarış sürücüsüdür.

Ardından, ülkede yarış lisansına sahip ilk Suudi Arabistanlı kadın ve ilk profesyonel kadın Formula sınıfı yarış sürücüsü olan Reema Juffali geliyor.

Her ikisi de Speed Sisters yarış takımının üyeleri Marah Zahalka ve Noor Daoud Filistin’den geliyor. 2009 yılında kurulan Speed Sisters, Orta Doğu’nun tamamı kadınlardan oluşan ilk yarış takımıdır ve düzenli olarak Batı Şeria’nın profesyonel araba yarış pistinde yarışlara katılırlar.

Mısır’ın ilk kadın ralli şoförü ve çöl yarışı şampiyonu olan Yara Shalaby ülkesinin bayrağını dalgalandırıyor. Shalaby, Orta Doğu’daki yarışlarda yarıştı ve 2016 yılında Mısır’ın tamamı kadınlardan oluşan ilk takımı Gazelle Rally Team’i kurdu. El Gouna Rally Cup, Al Remal Çöl Yarışı Rallisi ve Al Farouky Çöl Yarışı gibi Mısır’ın en önemli yarış etkinliklerinin birçoğunu ilk sıralarda bitirenler arasında yer aldı.

Geleceğin kadın yarış yıldızları izleyecek ve öğrenecek, kendi tutkularının bir sınırı olmadığını hızlı bir şekilde fark edecek.

Mükemmel derecede uyumlu bir ortaklık

“Abdul Latif Jameel” ve “motor sporları” kelimelerinin Orta Doğu’da uzun zamandır birlikte anılması, bu heyecan verici modern sporun tanınırlığını artırmaya yardımcı oluyor.

Abdul Latif Jameel Motors, Suudi Arabistan’da 1977’den beri içinde olduğu ralli sporuna verdiği desteğin 25. yılını kutladı. Bu kutlama etkinliği, Majesteleri Prens Khalid bin Sultan Al-Abdullah Al-Faisal’ın himayesi altında, Suudi Arabistan Otomobil ve Motosiklet Federasyonu (SAMF) ve Abdul Latif Jameel Motors ile iş birliği içinde Mayıs 2022’de Cidde’de gerçekleştirildi ve motor sporları dünyasının önde gelen simalarını ağırladı.

Abdul Latif Jameel, Hail Rallisi’nin ilk destekçilerindendi ve 2019’dan beri aralarında Drift Şampiyonası, Autocross, Drag Şampiyonası, Tepe Tırmanışı ve Time Attack yarışlarının olduğu Suudi Arabistan Motor Federasyonu (SAMF) tarafından düzenlenen tüm ulusal turnuvalarda ana ortak olarak rol aldı.

Üstelik, henüz bu yolculuğun daha yeni başladığını da kabul etmek gerekir. Geleneksel olarak erkeklerin hakim olduğu yarış dünyasında kadınların ilerlemesine yardımcı olmak için Dania Akeel ve daha başka birçok genç yetenekleri ve çığır açan sporcuları desteklemek, kapsayıcılık kültürümüzün bir parçasıdır. Bölgedeki motor sporlarını daha kapsayıcı hale getirmeyi umuyoruz. Abdul Latif Jameel gibi özel sektör oyuncuları, Suudi Arabistan’ı ve daha da ötesindeki Orta Doğu bölgesini küresel lider panosuna taşımaya devam edecek olan başarı öykülerine ilham vermeye yardımcı olabilir.

Hassan Jameel şu ifadelerde bulundu:

“Abdul Latif Jameel, kuruluşundan bu yana her zaman ülkenin ekonomik ve ticari gelişiminden, kadınları güçlendirmek de dahil olmak üzere spor ve sosyal ilişkileri desteklemeye kadar çeşitli faaliyetlerde öncü bir iş birliği modeli olarak hizmet vermiştir. Rol modeli Dania Akeel ile kurduğumuz bu yeni ortaklık, ilham veren Suudi sporcuları ve spor ikonlarını desteklemeye yönelik bu iş birliği geleneğini sürdürüyor.”

[1] ^{https://www.arabnews.com/node/2030456/amp}